Nederlandse bedrijven produceren minder afval en zetten meer hergebruikt materiaal in dan hun Europese sectorgenoten. Toch is er werk aan de winkel: de vermindering van het afval stagneert en het totale materiaalgebruik groeit nog steeds, zo schrijft ING maandag in een rapport.

'We willen naar nul op de meter', zegt sectorbankier Gert Jan Braam in gesprek met het FD. 'Niet eindeloos grondstoffen onttrekken, zonder hergebruik. Er gebeurt veel, maar er zijn nog veel andere stappen en bedrijfsmodellen nodig om daar te komen.' Nederland heeft de ambitie om in 2050 circulair te zijn, met gesloten kringlopen waarin grondstoffen opnieuw worden gebruikt en afval niet bestaat.

De Nederlandse industrie gebruikt volgens cijfers van het CBS zo'n 310 miljard kilo materiaal per jaar, goed voor ruim 50% van het totale materiaalgebruik in het bedrijfsleven. De maakindustrie is goed voor 13% van het totale materiaalgebruik.

Met circulaire productie kunnen bedrijven de milieuschade beperken, hebben ze minder last van grondstoffenschaarste en kunnen ze kosten besparen als de prijzen — zoals nu — oplopen. Ook kunnen ze inspelen op een groeiende vraag vanuit de markt, zegt Braam.

Hogere productie

Eerder dit jaar concludeerde het Planbureau voor de Leefomgeving ook dat er meer moet gebeuren om die circulaire doelen te halen. In het ING-sectorrapport is gekeken naar de huidige stand van zaken en zijn Nederlandse maakbedrijven vergeleken met Europese sectorgenoten. Een tweede analyse later dit jaar, kijkt naar de knelpunten.

In de afgelopen tien jaar zijn er meer producten gemaakt, zegt Braam. Hoewel de totale hoeveelheid gebruikt materiaal is toegenomen, is de hoeveelheid benodigd materiaal per product afgenomen. In absolute aantallen neemt dit wel toe.

Ook als het gaat om afval doet Nederland het relatief goed: het aandeel afval is sterker gedaald dan in andere Europese landen. Tussen 2010 en 2018 is de hoeveelheid afval in Nederland afgenomen met 7,5%. In de Europese Unie was dat 2%. Ook is Nederland koploper in het gebruik van gerecyclede materialen, zegt Braam.

Meer beleid

Maar de groei neemt af. Er zijn meer stappen nodig om de doelstellingen te halen. 'Denk bijvoorbeeld aan meer beleid voor innovatie en het opstarten van circulaire productie en financiële prikkels f, zegt hij. Ook zou de overheid nog meer circulair kunnen inkopen.

Ook bedrijven kunnen meer doen, bijvoorbeeld door naast recyclen minder grondstoffen te gebruiken (reduce), het ontwerp aan te passen (redesign) of producten te repareren (repair), aldus Braam. 'Efficiënt materiaalgebruik gaat verder dan recycling. De milieu-impact van een bedrijf begint bij het ontwerp, dat bepaalt 80% van de impact. Als een ontwerp is ingesteld op herbruikbaarheid, werkt dat door in de keten.'