Een tekort aan grondstoffen en duurder transport, waar het FD eerder deze week over berichtte, brengen ondernemers in een moeilijke spagaat. Ze kunnen hun vaak fors gestegen kosten niet volledig aan hun klanten doorberekenen, waardoor de winstgevendheid onder druk staat. Vroeg of laat gaan consumenten de gevolgen in hun portemonnee voelen, zeggen zij.

Vrachtcontainers vanuit China zijn in prijs verdubbeld, looneisen van 5% zijn aangekondigd en grondstofprijzen laten dubbelcijferige groei zien, somt partner Hong-May Cheng van prijsadviesbureau Simon-Kucher uitdagingen voor ondernemers op. ‘Met name in sectoren waarin marges dun zijn, is het een vereiste om prijsstijgingen door te zetten om zwarte cijfers te houden.’

Daar komt bij dat in veel sectoren sprake is van schaarste, zegt Cheng. Veel bedrijven zijn op de rem gaan staan in de productie door de onzekerheid van afgelopen anderhalf jaar. Anderzijds worden ze geconfronteerd met onverwachte pieken en schommelingen in de vraag. ‘Deze “schaar” zet druk op bestaande capaciteiten, en is een extra impuls voor prijsstijgingen. 82% van de bedrijven geeft aan voor 2021 een prijsstijging te voorzien, waarvan 34% boven inflatie.’

Grote kostenstijgingen

Koopjesketen Action zegt dat de hogere prijzen voor vervoer en grondstoffen op termijn kunnen zorgen voor hogere consumentenprijzen bij een aantal producten. Kruidvat laat weten hogere prijzen niet te kunnen uitsluiten als de transportkosten hoog blijven. Ook (tijdelijk) meer producten inkopen in Europa is een mogelijkheid, zegt de drogisterijketen, die altijd al wisselend inkoopt afhankelijk van de prijzen in verschillende regio's.

Bij de woonwinkels van Rivièra Maison zijn de prijzen al 5% tot 10% verhoogd, zegt directeur Edo Beukema. ‘En dan nemen we het meeste van de prijsstijgingen van containervervoer nog voor eigen rekening. Het kostte eerder $1200 om een container van Shanghai naar hier te laten komen en nu $18.000. Dat gaat ten koste van onze marges.’

Hij ziet hetzelfde gebeuren bij verkopers van tuinsets, keukenapparatuur en andere producten die van ver komen. ‘Wij kiezen ervoor om de producten ondanks de hogere prijzen hiernaartoe te halen, maar andere bedrijven laten de spullen nog maar even staan in China. Daardoor ontstaat er straks schaarste, waardoor de prijzen weer omhoog gaan.’

Bij Hak, het groentebedrijf uit Giessen, ziet directeur Timo Hoogeboom onverklaarbaar grote kostenstijgingen op zich afkomen. ‘We krijgen de vinger er niet achter. Voor glas en staal zien we prijsstijgingen van 20%. Dat zie ik niet terug in de wereldmarktprijzen.’ Hij houdt er rekening meer dat er marktpartijen zijn die misbruik maken van de tekorten.

Ook Kees Smit Tuinmeubelen, de grootste verkoper van tuinmeubelen in Nederland, is meer kwijt aan grondstoffen en containers. 'Het is maar de vraag of we die kosten bij klanten kunnen neerleggen', zegt eigenaar Henk Smit. Bovendien voorspellen signalen uit de markt volgens hem een overspannen situatie tot tweede helft van 2022.

Minder marge

Opvallend genoeg zien partijen als De Nederlandsche Bank (DNB), het Centraal Planbureau (CPB) en banken geen prijsspiraal, waarbij hogere prijzen voor producenten de consumentenprijzen opdrijven.

Het CPB gaat in zijn meest recente raming van vorige week uit van 1,9% inflatie voor 2021 en 1,8% inflatie voor 2022. In 2020 was de inflatie lager, maar een jaar eerder met 2,7% beduidend hoger. ‘De verwachting is dat de inflatie wel iets oploopt, maar niet veel’, zegt Lize Nauta, econoom bij Rabobank. ‘Want de bevriezing van sociale huurprijzen drukt de inflatie op dit moment.’

Een andere verklaring is dat het veel bedrijven gewoon nog niet lukt om hun prijzen te verhogen. Zo willen prijsvechters zoals Kruidvat concurrerend blijven door de laagste prijs in de markt te bieden. Action kan door zijn schaal en volumes nog een 'behoorlijk deel van de impact zelf absorberen'.

‘Wij zien bij onze bedrijven dat er harder moet worden gewerkt voor hetzelfde resultaat’, vertelt Paul van Logtestijn van investeringsfonds MGF, dat zich richt op mkb-bedrijven. ‘Zeker bij zakelijke klanten met prijsafspraken voor een bepaalde periode is het onmogelijk om de prijzen aan te passen en daardoor verschraalt de marge.’ Daar waar mogelijk zullen in 2022 de prijzen alsnog worden aangepast, zegt de investeerder.

Goede reden voor hogere prijzen

In hoeverre bedrijven hun hogere kosten kunnen doorberekenen hangt volgens Cheng van prijsadviesbureau Simon-Kucher af van factoren zoals marktsentiment, concurrentieveld, ketenpositie en lopende contractbeperkingen.

‘Het is ook een kans voor bedrijven’, vindt hij. ‘Er is zelden een beter uitlegbare reden geweest om de prijs te verhogen en kosten door te belasten. En de impact van een prijsstijging op de winst is vele malen hoger dan de impact van een kostenstijging.’