De parlementaire onderzoekscommissie ICT, onder leiding van VVD-Kamerlid Ton Elias, vindt dat de ICT-sector 'in stevige mate' te verwijten valt dat de relatie met de overheid niet goed werkt.

'Er zijn bedrijven die hebben gewaarschuwd als een project niet goed loopt, maar heel veel bedrijven doen dit niet', aldus Elias woensdagochtend bij de presentatie van het onderzoeksrapport 'Naar grip op ICT'. 'Er zijn bedrijven die op meerwerk hebben gegokt.'

In het rapport concludeert de onderzoekscommissie ICT dat de overheid de automatiseringsprojecten niet op orde heeft. Ook noemt ze de aansturing van projecten chaotisch en ondoorzichtig. Een nieuw op te richten ICT-autoriteit, onder verantwoordelijkheid van de premier, moet orde in de chaos brengen.

'Klakkeloos meerwerk betaald'

Het verwijt aan de ICT-sector kwam ook aan de orde tijdens de openbare verhoren die de commissie afgelopen voorjaar hield. Daarin meldden diverse getuigen dat ICT-bedrijven doelbewust laag offreren. Eenmaal binnen kunnen ze vervolgens via meerwerk alsnog inkomsten genereren.

leftIn dit spel biedt de overheid nauwelijks weerstand, constateert Elias. Slechts in een enkel geval wordt bij het niet nakomen van contractuele verplichtingen de rechter opgezocht. 'Er wordt klakkeloos meerwerk betaald, ook na wanprestatie', aldus Elias. 'Het gebrek aan kostenbewustzijn bij de overheid is zeer ernstig.'

Commissie wil gedragscode

Het VVD-Kamerlid roept de bedrijfstak op om een gedragscode af te spreken, waarin een zorgplicht wordt opgenomen. Dat houdt in dat bedrijven zich via deze code bijvoorbeeld verplichten om klanten te waarschuwen als ICT-projecten overambitieus zijn.

Voorts beveelt de commissie aan om bij overheidsaanbestedingen nadrukkelijk rekening te houden met prestaties in het verleden. Thans is dat volgens het aanbestedingsrecht niet mogelijk. Bedrijven die zich hebben bezondigd aan wanprestaties kunnen niet alleen weer inschrijven, maar hebben gelijke kans om een order in de wacht te slepen.

Overheid leert te weinig van fouten

leftMislukte ICT-projecten staan al langer op de agenda bij de Tweede Kamer. Ook de Algemene Rekenkamer kwam de afgelopen jaren met kritische rapportages en aanbevelingen.

Elias ziet wel enig lerend vermogen bij de overheid. 'Maar het is onvoldoende.' Hij spreekt van voorzichtige verbeteringen. 'Op papier zijn het ambitieuze verbeteringen. Maar dat is op papier. Daar hebben we niet zo veel aan.'

Miljarden euro's aan schade

De commissie biedt geen zicht op de schade die de overheid loopt door slechte ICT-projecten. Schattingen variëren van € 1 mrd tot € 5 mrd op jaarbasis. 'Als ik heel eerlijk ben, maakt de exacte hoogte van dit bedrag me niet eens zo veel uit', aldus Elias. 'In alle gevallen gaat het om verschrikkelijk veel geld.' De commissie eist dat de bestedingen aan ICT bij het Rijk voortaan duidelijk zijn, iets wat sinds 1995 niet meer zo is.

Overigens wist Kamervoorzitter Van Miltenburg daags voor de overhandiging van een parlementair onderzoeksrapport over ICT niet waar de afkorting ICT (informatie-en communicatietechnologie) voor staat. Via Google wist Van Miltenburg alsnog de betekenis te achterhalen.