‘Nooit zwichten voor corruptie, anders komen ze steeds terug’
‘Armando el Holandes’, zoals ze hem er noemen, zag de rottende cacaobonen liggen. Hij huurde een stuk grond, bouwde een kleine keuken en experimenteerde met cacao, melkpoeder en suiker.
Hij maakte ‘de slechtste chocola op aarde’ totdat hij de juiste receptuur ontdekte. Zijn eerste klant bestelde na drie dagen bij. In 2004 zag El Castillo del Cacao het licht.
De semilegale weg
‘Het leuke in dit soort landen is dat er eindeloos veel mogelijkheden zijn om te ondernemen’, zegt Harm van Oudenhoven. ‘ Veel pioniers doen dat dus via de semilegale weg. Ze verbinden zich aan een lokale partner. Van de regels trekken ze zich weinig aan. In Nederland ontvang je na registratie meteen een brief. In Nicaragua is er wel een wet, maar wordt er nauwelijks gecontroleerd.
Wij hebben nooit een bouwinspectie gehad. Dat wekt de indruk dat het onbelangrijk is. Totdat de autoriteiten ontdekken dat je je huis als kantoor gebruikt. Of ze vinden je te mondig.’ Van Oudenhoven kent ondernemers die door hun lokale partner na een ruzie de zaak uit zijn gezet. ‘Ze waren alles kwijt en hadden geen legale poot om op te staan.’ Ook hijzelf kocht ooit iemand uit die hij eerst vertrouwde. ‘Het is de kunst de goede mensen om je heen te krijgen, die ook politiek goed liggen.’
Fouten zijn snel gemaakt
Van Oudenhoven wilde de opstarthobbels voor ondernemers begrijpen en nam de legale weg. ‘En dan beland je in dat bureaucratische systeem van belasting- en registratiekantoortjes, waar alles op stencils wordt getypt.’ Fouten zijn snel gemaakt. Uiteindelijk schreef Van Oudenhoven zijn legale documenten zelf. Zijn advocaat mocht alleen de stempel zetten. Tegenstrijdige belastingregels dwongen hem de bedrijfsstatuten te herzien. Uit voorzorg hanteerde hij twee versies.
Toen de inschrijving van het bedrijf werd tegengehouden, omdat het betalingsbewijs voor de vuilnisophaaldienst ontbrak, stapte hij direct naar de burgemeester. ‘Die begreep dat de vuilniswagen nooit bij een afgelegen chocoladefabriek komt. Een factuur dus ook niet.’ Na achttien maanden was alles rond, maar die spelfouten, het heen en weer lopen voor kopieën en stempels hebben geld en klanten gekost.
Nooit betalen
Over corruptie is de ondernemer stellig. ‘Nooit betalen. Begin je daar eenmaal aan, dan ben je omkoopbaar en komen ze telkens terug.’ Hij kreeg eens bezoek van de politie, die geld vroeg om de controle in de wijk te vergroten. ‘Ik beaamde dat dat belangrijk is en dat ik dat graag met andere ondernemers wilde overleggen. Nooit meer gezien daarna.’
Voor Van Oudenhoven weegt de bureaucratische rompslomp niet op tegen wat hij ervoor terugkrijgt. ‘Tegenslagen komen soms uit totaal onvoorspelbare hoek. Maar je zet mensen aan het werk en je brengt een nieuw product op de markt. Als je inkoopt, bouw je een relatie met ondernemers op. Voor hen is dat motiverend. Dat geeft enorm veel energie.’