Goed dat de politiek nadenkt over het terugbrengen van de loonbetalingsplicht bij ziekte van werknemers. Deze last is vooral voor kleine bedrijven niet te dragen. Nederland is het enige land in Europa waar kleine en grote werkgevers twee jaar lang salaris betalen bij ziekte, ook als de werkgever niets kan doen aan de ziekmelding. Maar je kunt je wel afvragen of de politiek echt begrijpt waarom werkgevers kiezen voor zzp’ers in plaats van voor werknemers.

Als je werkgevers vraagt waarom ze liever met zzp’ers werken, in plaats van met werknemers, dan wordt de loondoorbetalingsplicht niet als eerste genoemd. Veel bedrijven — ook in het mkb — hebben voor dat risico een verzekering afgesloten. De belangrijkste reden voor werkgevers om liever met zzp’ers te werken is het ontslagrecht.

Voor 1 juli 2015 was het in Nederland al erg moeilijk om werknemers te ontslaan. Met de invoering van de Wet werk en zekerheid (WWZ) op 1 juli 2015 is het nog veel moeilijker geworden om personeel te ontslaan. En dat terwijl de economie snel verandert en bedrijven zich continu moeten aanpassen om te overleven. De WWZ zorgt ervoor dat het aannemen van personeel bedreigend is geworden voor het voortbestaan van bedrijven. De reden voor de groei van het aantal zzp’ers is zo simpel dat de politiek het niet ziet. Ondernemers willen niet failliet gaan. Zij willen iets overhouden als beloning voor het risico dat zij nemen, en dat kun je ze niet kwalijk nemen. Daarom kiezen zij voor zzp’ers.

De oplossing voor het groeiende aantal zzp’ers is ook simpel, maar vooralsnog politieke zelfmoord. Kies voor een radicaal ander ontslagstelsel, waarin niet alleen de werknemer maar ook de werkgever de arbeidsovereenkomst mag opzeggen, zonder vergoeding. In de ogen van velen is dit een asociaal systeem: geen ontslagbescherming meer voor werknemers. Maar hoe asociaal is dit systeem nu echt als de werkloosheid spectaculair gaat dalen? Het aantal zzp’ers aan de onderkant van de arbeidsmarkt neemt af. Ondernemers durven weer werknemers aan te nemen, omdat iedereen in de flexibele schil zit. Zzp’ers worden weer werknemer, dragen meer belasting af, komen boven bijstandsniveau, gaan weer pensioen opbouwen, krijgen weer scholing. Dat kun je moeilijk asociaal noemen.

Completeer het nieuwe stelsel met goede uitkeringen bij ziekte en werkloosheid. Dat stelsel is betaalbaar, want de belastingopbrengst stijgt. Echte ondernemers kun je stimuleren met de zelfstandigenaftrek, die minder wordt gebruikt omdat de voormalige zzp’ers onder de loonheffing vallen. Heeft u zich wel eens afgevraagd waarom een werknemer ontslag mag nemen zonder vergoeding terwijl een werkgever geen ontslag mag geven of, als het hem lukt via de rechter, een vergoeding moet betalen? Minister Asscher heeft van deze vergoeding een onwrikbaar wettelijk recht gemaakt, ongeacht de vraag hoe de werknemer functioneert. Hij heeft buiten de waard gerekend; zijn wetgeving heeft werkgeverschap zo onaantrekkelijk gemaakt dat ondernemers in het mkb weigeren om nog langer werkgever te zijn. De werkgevers gaan staken; zij willen niet meer in dit systeem functioneren. Langdurig werklozen betalen de prijs.

Tijd dus om in te zien dat de WWZ niet past in deze tijd. Het ontslagrecht moet radicaal anders. In combinatie met een betere WW, die langer uitkeert bij ontslag, en een goede regeling voor inkomen bij ziekte die voor alle werkenden geldt: zzp’ers en werknemers. En waarom eigenlijk niet ook voor kleine ondernemers met personeel? Dat moet budgetneutraal te financieren zijn, want minder zzp’ers betekent meer belastingopbrengst. Door te kiezen voor zo’n systeem wordt de kwetsbare zzp’er in de bouw weer gewoon in dienst genomen. En de weerbare interimdirecteur blijft gewoon zzp’er. Misschien neemt hij zelfs wel iemand in dienst, als hij weet dat hij niet te zwaar getroffen wordt als hij zelf of zijn werknemer ziek wordt.

Marius Hupkes is advocaat en ondernemer.