Het nieuwe regeerakkoord laat kansen liggen om toegang tot financiering voor het midden- en kleinbedrijf en sociale en maatschappelijke innovaties te verbeteren. Nederland behoorde tot begin 2016 tot de koplopers in Europa, maar verliest nu de aansluiting. Waar in Engeland al 15% tot 20% van de financieringen verloopt via nieuwe financieringsplatforms, gebeurt dit marginaal in Nederland. Scandinavische landen en Baltische staten passeren Nederland.

De Wereldbank en Europees onderzoek tonen aan dat Nederland onderaan bungelt in toegang tot kapitaal voor het mkb. De Nederlandsche Bank meldt dat de bancaire rentekosten bij leningen onder de €1 mln met 0,8% flink hoger zijn dan in andere eurolanden. In de omringende landen is gebleken dat actieve steun van de wetgever nodig is om een eerlijk speelveld te creëren. Het regeerakkoord rept hier met geen woord over. Wij pleiten voor een aantal concrete maatregelen die snel ter hand kunnen worden genomen.

De Gedragscode kleinzakelijke financieringen van de Nederlandse Vereniging van Banken voorziet niet in een adequate doorverwijzing of samenwerking met alternatieve financiers. Ook zijn banken selectief in het doorverwijzen naar alternatieve aanbieders — vaak alleen hun eigen 'preferred suppliers' —, waardoor groei- en innovatiekansen onbenut blijven. Wij pleiten voor een doorverwijsplicht van banken en alternatieve financiers. Daarbij moeten kredietgegevens door partijen onderling kunnen worden uitgewisseld als de ondernemer hiermee instemt.

Een werkgroep van interne en externe experts kan binnen drie maanden een nieuw wettelijk kader ontwikkelen voor crowdfunding. Belangrijkste maatregel zal moeten zijn dat elk platform volledig vergunningplichtig wordt met doorlopend toezicht. Om nieuwe partijen, niet actief in het buitenland, de kans te geven zich te bewijzen, kan een lichtere variant voor hen gelden.

Volgens het regeerakkoord komt er meer ruimte voor ondernemingen met sociale of maatschappelijke doelen. In het akkoord wordt nieuwe wetgeving voor de financiering van energiecoöperaties genoemd. Geef sociaal en maatschappelijke ondernemers ook ruimte om eenvoudiger financiering in eigen kring op te halen, bijvoorbeeld via 'community finance' — investeringen in sociale/maatschappelijke initiatieven met financieel rendement. Hiervoor is een aparte positie en wetgeving nodig voor 'social enterprises', zoals in Engeland 'registered societies'. Dat zijn organisaties die het belang van hun leden of de lokale gemeenschap dienen. Zij keren winsten uit aan eigen leden of herinvesteren in de lokale gemeenschap.

Er zijn veel burgerinitiatieven rond energietransitie, ouderenzorg, wonen en duurzame landbouw. In het regeerakkoord wordt aangegeven dat de 'right to challenge' en het 'recht op overname' onderzocht worden.

Daarbij krijgen lokale verenigingen of buurtbewoners het eerste recht om maatschappelijke voorzieningen te beheren of over te nemen en de bijbehorende functie voort te zetten. Met begeleiding in de vroege fase van dit soort burgerinitiatieven zullen meer successen worden geboekt. Daarvoor is wel ondersteuning nodig vanuit expertisecentra.

Het nieuwe investeringsfonds InvestNL van de overheid heeft € 2,5 mrd beschikbaar voor risicokapitaal, garanties, exportkredietverzekeringen en internationale financieringsprogramma's. Zorg ervoor dat InvestNL actief gaat samenwerken met nieuwe aanbieders van financiering. Na regulering van bestaande platforms zullen de borgstellingen, staatsgaranties en -verzekeringen ook toegankelijk moeten zijn voor alternatieve financiers.

Risicokapitaal aantrekken is erg lastig in Nederland. Stimuleer daarom met fiscale maatregelen de inleg van start- en groeivermogen, zoals in Engeland, Frankrijk en Vlaanderen. In deze landen krijgen investeerders een aftrekpost in de inkomsten- of vennootschapsbelasting. Zo komt in Engeland per jaar circa £2 mrd — omgerekend €2,2 mrd - aan eigen vermogen beschikbaar. Ook StartupDelta onderschrijft de noodzaak voor meer risicokapitaal. Dit maakt mkb bedrijven minder afhankelijk van bancaire financieringen.