'De mens is een boom die zijn wortels bij elkaar heeft gepakt en is gaan lopen', zei de Spaanse historicus Salvador de Madariaga ooit. 'Zijn ingewanden als aarde, zijn bloed als sap, zijn longen als gebladerte, zijn benen en ruggengraat de stronk.'
Vanuit die opvatting zijn we kannibalen. Sinds de mens ongeveer twaalfduizend jaar geleden aan landbouw begon, is bijna de helft van het aantal bomen op aarde verdwenen. Er zijn er nu nog drieduizend miljard, becijferden wetenschappers drie jaar geleden in het tijdschrift Nature.
De situatie wordt er niet beter op. Alleen al in het Amazonewoud woedden vorig jaar meer dan tachtigduizend bosbranden. In december was het de beurt aan Australië, waar intussen al bijna vier keer zoveel hectares bos in de fik zijn gegaan als in Brazilië. Er is niet alleen ontbossing door branden die ontstaan uit onachtzaamheid of om landbouwgrond te winnen. De mens hakt ook gewoon elk jaar vijftien miljard bomen om.
Daarmee springen we veel te lichtzinnig om met een belangrijk middel om de klimaatopwarming te bestrijden. Bomen zijn bovengrondse opslag van CO₂, een technologie die zijn nut heeft bewezen. Het Grantham Institute in Londen schat dat een boom die honderd jaar leeft in die periode een ton CO₂ opslaat. We hebben veel van die reservoirs nodig: alleen al de gemiddelde Nederlander heeft gedurende zijn of haar leven een totale CO₂-voetafdruk van 1290 ton.
Het lijkt misschien onbegonnen werk om genoeg bomen bij te planten, maar toch zijn er hoopvolle voorbeelden. Ethiopië pootte vorig jaar op één dag liefst driehonderdvijftig miljoen nieuwe bomen. Dat kan Nederland inspireren. Bossen nemen hier maar 11% van het grondgebied in, waarmee Nederland onder aan het Europese lijstje bungelt. Veeteelt blijft hier vooralsnog koning, tot de schijt ons doodt.
Volgens het klimaatpanel van de Verenigde Naties moet er een gebied ter grootte van de Verenigde Staten aan bossen bijkomen om de opwarming van de aarde tegen 2050 te beperken tot 1,5 graden Celsius. Logische plantgebieden zijn Rusland, de VS, Canada, Australië, Brazilië en China.
Wat moet dat allemaal kosten? Paul Jackson van vermogensbeheerder Invesco raamt de factuur op $1000 mrd over een periode van vijftien jaar. Maar dan moeten we wel in actie komen zoals de grote Franse maarschalk Hubert Lyautey. Die vroeg naar verluidt op een dag aan zijn tuinman om een boom te planten. Toen die hem waarschuwde dat de boom van een traag groeiende soort was en pas binnen een eeuw tot volle wasdom zou komen, reageerde Lyautey: 'In dat geval is er geen tijd te verliezen, plant hem nog deze namiddag!'
Daan Ballegeer is redacteur economie. Reageer via columnist@fd.nl.
