Toen Emmanuel Macron acht maanden geleden de Navo ‘hersendood’ noemde in The Economist, reageerden regeringsleiders en ministers als door een wesp gestoken. Maar achter de schermen en in de wandelgangen was menigeen het met hem eens. Niet alleen was de alliantie een beetje een ingedut zootje, de VS keerden de bondgenoten de rug toe. Barack Obama richtte zich vooral op Azië en vond dat Europa meer voor zichzelf moest zorgen. Donald Trump maakte de Turkse opmars in Syrië mogelijk door daar Amerikaanse soldaten terug te halen. Hij kondigde de terugtrekking uit Afghanistan aan, wat op bizarre wijze werd uitgevoerd door zijn opvolger Joe Biden.

Wat Macron bedoelde – en benoemde – was dat Europa op zichzelf stond, met gebrek aan inzet en materieel. De grote verdienste van Biden is dat hij de oorlog in Oekraïne heeft aangegrepen om dat beeld drastisch te corrigeren. De VS hebben de leiding en de regie teruggepakt, in woord en daad. Met ruim $6 mrd steun aan Oekraïne, inclusief zware wapens, trok Biden weifelende lidstaten over de streep om ook in de buidel te tasten en scrupules over wapenleveranties te overwinnen. Hij inspireerde landen als Duitsland en Nederland om eindelijk hun defensie-uitgaven op peil te brengen en herwon het respect van de bondgenoten.

Je zou kunnen zeggen: de traditionele Atlantische structuur is hersteld, en wat Biden betreft gaat het niet alleen over Oekraïne. Australië, Japan, Zuid-Korea en Nieuw-Zeeland zijn ook uitgenodigd voor de Navo-top in Madrid, omdat de ‘ondermijnende economische handelwijze van China’ eveneens is geagendeerd.

Toch hangt het spook van de twijfel als een schaduw over de top. De geallieerde regeringsleiders volgen bezorgd het Amerikaanse nieuws. Hoewel Biden in zijn aanpak van de Oekraïense oorlog en zijn houding tegenover Poetin voldoende steun heeft in beide politieke partijen, is zijn kelderende populariteit een punt van grote zorg. Vrijwel niemand twijfelt aan het verlies dat de Democraten gaan lijden in de parlementsverkiezingen van november. Dat zij de meerderheid in het Huis van Afgevaardigden gaan verliezen staat zo goed als vast. Of Trump in 2024 meedoet aan de presidentsverkiezingen is nog de vraag, maar de kans dat Biden, die dan 82 is, een tweede ronde wil of aankan is gering. En het ontbreekt vooralsnog aan een flamboyante en overtuigende opvolger.

Bondgenoten moeten rekenen op een Trumpistische Republikein als president, met een isolationistische agenda. Dus moet de Navo, nu meer dan ooit, aan haar defensie denken. Dat hoeft niet allemaal uit de eigen wapenindustrie, want de VS blijven graag hofleverancier. De tijd dringt.

Bernard Hammelburg is journalist en buitenlandcommentator van BNR. Reageer via opinie@fd.nl