De Europese Commissie heeft finfluencers in het vizier gekregen. Deze online ‘beleggingsadviseurs’, die vaak via ronkende teksten op sociale media reclame maken voor financiële producten, zijn nationale toezichthouders al langer een doorn in het oog. Brussel wil bedrijven die diensten van finfluencers gebruiken, aansprakelijk maken voor dergelijke teksten. Een goede eerste stap, hoewel er meer nodig zal zijn om de risico's van de vaak wilde aanprijzingen aan te pakken.
Wie wil weten wat finfluencers teweeg kunnen brengen, moet zich even verdiepen in het drama Grinta Invest. Honderden particuliere beleggers verloren samen ten minste €5 mln aan dit beleggingsplatform, dat in oktober 2021 opeens op zwart ging. Grinta werd op internet aangeprezen door een tiental zelfbenoemde online-experts, die een vergoeding kregen om klanten aan te brengen. De Autoriteit Financiële Markten onderzoekt nu of deze zogeheten financial influencers, kortweg finfluencers, de wet overtraden. Maar hoe zit het met het bedrijf dat hun diensten inhuurde?
Dat is in dit geval extra lastig, omdat Grinta op de Marshalleilanden geregistreerd stond. Maar de Europese Commissie heeft de handschoen nu terecht opgepakt en een voorstel gedaan dat aanbieders van beleggingsproducten op de Europese markt nadrukkelijk bij de discussie betrekt. Want als finfluencers met wie deze bedrijven een contractuele relatie hebben op Twitter of een ander sociaal medium een productreclame maken die niet voldoet aan de regels, dan worden zij daarvoor aansprakelijk.
Beleidsmakers en de traditionele financiële partijen hebben het monster dat finfluencing kan zijn deels zelf gecreëerd. Door de rente laag te maken en lange tijd laag te houden, zijn vooral jongeren op zoek gegaan naar een beter renderende bestemming voor hun spaargeld. Hun vertrouwen in de financiële sector is na de bankencrisis van vijftien jaar terug niet al te groot, wat ruimte laat voor onorthodoxe nieuwkomers die hun taal spreken.
Dat laat onverlet dat het monster nu getemd moet worden om te voorkomen dat er opnieuw ongelukken gebeuren en een nieuwe groep particuliere beleggers afkerig wordt van het financiële systeem. In de eerste plaats moet de finfluencer die zich misdraagt zelf aangepakt worden. Het is simpelweg verboden misleidende informatie over financiële producten te verspreiden. Maar omdat dit aanpakken in de praktijk lastiger blijkt dan in theorie, is het goed dat Brussel de verantwoordelijkheid van aanbieders van beleggingsproducten nu ook juridisch probeert te verankeren.
Het zal het probleem niet helemaal oplossen. En door de handhaving bij nationale autoriteiten te leggen, bestaat het gevaar dat de een er lakser mee omgaat dan de ander. Maar het zal aanbieders hopelijk voorzichtiger maken bij de inzet van finfluencers.
