De Tweede Kamer wil Tata Steel financieel helpen te verduurzamen. Een ruime meerderheid wil dat het demissionaire kabinet steunopties gaat uitwerken voor een eerdere overgang naar staalproductie met waterstof. Dat bleek donderdag uit het debat over de toekomst van staalbedrijf uit de IJmond. Toch zijn er nog altijd zorgen over de leefomgeving,

Het was een flinke plottwist, de aankondiging van de staalreus één dag voor een belangrijk debat over de toekomst van het bedrijf. Het staalbedrijf kondigde woensdag een koerswijziging voor verduurzaming aan. Tata wil niet meer inzetten op grootschalige opslag van CO2-uitstoot in lege gasvelden onder de Noordzee, iets dat in het debat vorige week al op weinig steun kon rekenen.

Het debat ging donderdag van start met uitgebreide felicitaties richting Tata en lof voor de werknemers die zich hard hebben gemaakt voor de waterstofplannen. Maar de leden constateerden ook dat er nog veel werk te doen is.

Steun, maar geen 'blanco cheque'

De staalfabrikant wil in de nieuwe plannen eerder overstappen op productie met aardgas en op termijn waterstof. Dat moet zowel de CO2-uitstoot als de overlast in de omgeving flink verminderen, aldus het bedrijf. Maar om het plan te laten slagen, is steun vanuit de overheid nodig. Daarmee ligt de bal in Den Haag, voor de randvoorwaarden en financiële steun voor bijvoorbeeld infrastructuur, voorzieningen en regelgeving.

De linkse en rechtse partijen zijn het erover eens dat Den Haag boter bij de vis moet doen: een meerderheid wil dan ook steunopties uitwerken voor een versnelde overstap op waterstof, zoals een motie van Sylvio Erkens (VVD) voorstelde. Daar moet ook de Europese Unie bij betrokken worden.

Dat mag echter geen 'blanco cheque' zijn, benadrukte Tom van der Lee van GroenLinks. De Kamer waarschuwt ook voor het weglekken van de subsidies, zoals in het verleden is gebeurd met het zogeheten HiSarna-project. De Kamer roept de regering dan ook op om 'alle mogelijke opties te verkennen om het nationale belang na te streven', variërend van juridische afspraken tot eventueel het nemen van een overheidsdeelneming in het staalbedrijf.

Sluiting niet realistisch

Tegelijkertijd wist de verrassende Tata-aankondiging de lucht niet volledig te klaren. Want schonere productie zal pas na 2030 plaatsvinden. Dat betekent dat vervuilende onderdelen voorlopig doordraaien. SP'er Renske Leijten pleitte voor een harde deadline voor verbetering en voor de sluiting van de Kooksfabriek 2, een belangrijke bron van de overlast.

Volgens demissionair minister Stef Blok (VVD) is sluiting niet realistisch. Daarvoor is harde juridische grond nodig, benadrukte hij wederom. Blok is ook geen voorstander van nationaliseren, het nemen van een belang in het bedrijf, het raadplegen van de omwonenden, of het extra onderzoeken naar andere verduurzamingsopties.

Strengere normen

Toch leeft in de Kamer de vraag of de milieunormen waar Tata Steel aan moet voldoen, mogelijk strenger kunnen. In zekere zin deed Tata Steel daar zelf al een voorzet voor, stelde Agnes Mulder (CDA). 'De Tata-directeur zei dat de politiek niet streng genoeg geweest is voor het bedrijf. Als ze dat willen, kunnen ze dat krijgen.'

Volgens staatssecretaris Steven van Weyenberg (IenW) heeft Tata Steel toegezegd om maatregelen om de overlast te verminderen, sneller uit te voeren. Hij beloofde voor de Kerst - en mogelijk voor 1 december - de Kamer te informeren over de opbrengst van alle acties die het ministerie in gang heeft gezet waar het gaat om Tata Steel, de Europese Unie, de Provincie en de inspectiedienst.