De jurk van Alexandria Ocasio-Cortez, gedragen tijdens de jaarlijkse fundraiser voor de kostuumafdeling van het Metropolitan Museum of Art, moest het politieke moment vatten. ‘Tax the rich’ stond er in wilde rode letters op witte stof. Het gaf haar ensemble een revolutionair tintje, alsof de miljonairsklasse de witte vlag had gehesen, maar de socialisten onverbiddelijk bleken waarna er bloed vloeide.
De aanwezigheid van Amerika’s meest geliefde en meest gehate linkse politicus bij het Met Gala, waarvoor de kaartjes $30.000 per stuk kosten, was natuurlijk meer socialite dan socialism, maar de vraag die Ocasio-Cortez’ jurk opriep was een relevante: is de regering-Biden bezig met de rijken belasten of ontspringt welvarend Amerika zoals meestal de dans? Anders gezegd: was de jurk een symbool van protest tegen de eigen partij of een onderstreping van de huidige agenda van de Democraten?
Gesleuteld aan het Amerikaanse belastingstelsel wordt er in ieder geval. Deze week werd duidelijk hoe Biden hoopt te gaan betalen voor zijn sociale bestedingsprogramma van $3500 mrd. Schokkend is het niet, zeker niet vergeleken met de voorstellen waar zijn uitdagers tijdens de voorverkiezingen mee kwamen. Een vermogensbelasting, destijds bepleit door Bernie Sanders en Elizabeth Warren, blijft een brug te ver in Amerika. In plaats daarvan gaat de vermogenswinstbelasting omhoog van 20% naar 25% en de hoogste inkomensbelastingschijf van 37% naar 39,6%.
Biden heeft zijn belastingplannen altijd aangekondigd als een steuntje in de rug voor Amerika’s middenklasse. Inmiddels is ook duidelijk hoe breed die groep is in de ogen van het Witte Huis: alleen inkomens boven de $400.000, of gezinnen met een inkomen van boven de $450.000, vallen onder het hoogste tarief.
Extra topbelasting
Toch tax the rich dus? Misschien wel, zeker als je Bidens aanvullende maatregel erbij neemt: een extra topbelasting van 3% voor inkomens van $5 mln of meer. Hiermee breekt Biden in ieder geval met de geest van Trumps belastingpolitiek, waarbij belastingen over de gehele linie verlaagd werden, en het vooral de hogere inkomens waren die hiervan profiteerden. In zijn totaliteit kiest Biden voor herverdeling door ook de belastingkorting voor gezinnen met kinderen te verruimen en die korting af te bouwen zodra inkomens de grens van $75.000 passeren.
Politiek lijkt dit verstandig voor de Democraten: de kinderkorting komt voor het grootste deel terecht in Republikeinse staten, waar doorgaans meer arme gezinnen wonen. De Republikeinse volksvertegenwoordigers proberen deze maatregel juist te blokkeren, waarmee Biden een bewijs heeft dat hij ook de hand reikt naar wie niet op hem stemde, over de hoofden van de tegenpartij heen.
Tegelijk is een zekere mate van cliëntelisme de Democraten niet vreemd. Binnen de partij klinkt een pleidooi voor afschaffen van het plafond op aftrek van statelijke en lokale belastingen. Amerikanen mogen wat ze betalen aan hun staat en stad in mindering brengen op het bedrag waarvoor ze worden aangeslagen door de federale overheid. Hier geldt een maximum van $10.000, een begrenzing die Trump instelde.
'Douceurtje voor de rijken'
Met name Democraten in New York en Californië, staten met een hoge belastingdruk, willen deze limiet afschaffen. En dat zou een regressieve maatregel zijn, waarbij de rijkste 0,1% er gemiddeld $145.000 op vooruit gaat, terwijl het voor de middeninkomens om tientjes gaat. ‘Een douceurtje voor de rijken’, zo bestempelde denktank Brookings het plan.
En wie hoopte dat Biden de rijken echt fiscaal te grazen zou nemen, moet nu teleurgesteld constateren dat de grootste aanjager van ongelijkheid in Amerika ongemoeid blijft. Wat oud-president Bush ooit slim bestempelde als een ‘death tax’ komt er deze presidentstermijn niet. In weerwil van waar progressief Amerika voor pleit, blijft de erfbelasting in Amerika alleen gelden voor vermogens boven de $11,7 miljoen, waarbij ook nog veel soorten vermogen zijn uitgezonderd. Biden zelf wilde wel, hij was voorstander van onder andere een erfbelasting op aandelen en vastgoed, maar hij kreeg het politiek niet voor elkaar binnen zijn partij.
Als na het Huis van Afgevaardigden ook de Senaat instemt, haalt Biden onder de streep zijn doelen. De belastingplannen leveren naar schatting ruim $2000 mrd op. De overige $1500 mrd sprokkelt hij met losse maatregelen bij elkaar. De boekhouding blijft stabiel, aan Amerika's sociaal-economische structuur verandert weinig. Het is natuurlijk not done om twee keer in dezelfde outfit te verschijnen, maar bij een volgend feestje kan Ocasio-Cortez nog prima dezelfde jurk aan.
Correctie: in een eerdere versie van dit artikel stond dat de dividendbelasting is verhoogd van 20% naar 25%, dat moet zijn de vermogenswinstbelasting.
