Het was, zo benadrukten vrijwel alle Washington-watchers, de erop-of-eronder week voor Joe Biden. Vier dobberende schepen op de roerige zee van de Amerikaanse politiek zouden zinken of veilige kust bereiken. Allereerst: een dreigend op slot gaan van de Amerikaanse overheid. Vervolgens Bidens grote ambities: een infrastructuurplan om Amerika roestige spoorwegen en pokdalige snelwegen op te vijzelen en meer breedbandinternet aan te leggen. Nummer drie is zijn 'build back better'-plan: duizenden miljarden voor klimaat, zorg en onderwijs. Als laatste: een dreigend bankroet voor de Verenigde Staten omdat Amerika tegen zijn schuldenplafond aanzit en vanaf half oktober niet meer kan lenen om zijn leningen terug te betalen.

Voor de dreigende shutdown bleek een noodverband te bestaan: tijdelijke financiering van de overheid, genoeg tot aan december. Dan wacht weer hetzelfde spelletje dat inmiddels een vast gegeven begint te worden in 'DC': de ene partij dreigt het land in gijzeling te nemen om de agenda van de andere partij te blokkeren. In 2018 ging de overheid op slot omdat Donald Trump geen geld voor zijn muur kreeg. Nu wapperen de Republikeinen met de bereidheid het land lam te leggen. Zo wordt de politiek van het oppositievoeren tot de ultieme grens opgedreven.

Die constant dreigende shutdowns zijn een signaal hoezeer Washington disfunctioneel is geworden. Politieke verschillen zijn er natuurlijk altijd, en zijn uiteraard wenselijk. Maar zelfs het meest basale vergelijk - in ieder geval moeten ambtenaren aan het werk blijven, het rechtssysteem doordraaien en uitkeringen worden uitbetaald - is momenteel ingewikkeld.

Europa is vitaliteit kwijt

Amerika is hierin een waarschuwing voor alle westerse democratieën, waarvan er vele de vitaliteit verloren zijn. Nederland dat een half jaar nodig heeft om uit te komen bij precies dezelfde aan metaalmoeheid lijdende coalitie, die is uitgewoond door schandalen. Duitsland waar de scheidend bondskanselier nabootsten de voornaamste succesformule is. Het Verenigd Koninkrijk waar men elkaar de tent heeft uitgevochten over de brexit zonder na te denken over hoe een post-EU-leven er concreet uit moet zien. Telkens is het probleem dat iedere partij zichzelf heeft ingraven en iedere millimeter toegeven aan de ander als een catastrofaal verlies beschouwt.

Amerika's dreigende faillissement op 18 oktober (tenzij het schuldenplafond wordt verhoogd) is eerst politiek en dan pas financieel van aard. De gevolgen hiervan zouden zo desastreus zijn - samengevat: mondiale economische ineenstorting - dat onder normale omstandigheden politici dit scenario nog niet eens zouden suggereren. Dat de Republikeinen nu aangeven onder geen beding de leencapaciteit van Amerika te zullen verruimen was deze week al genoeg voor een kleine inzinking op de beurzen.

De Democraten hebben precies genoeg stemmen om op eigen houtje het schuldenplafond te vergroten, en de gok is dat ze dat op allerlaatste moment zullen doen. Maar wat als één senator denkt: laat de boel maar klappen, na mij de zondvloed? Of een hartaanval krijgt op weg naar de Senaatszaal waar op het nippertje gestemd moet worden? Er wordt in Washington momenteel gepokerd met de wereldeconomie als inzet; niet echt een teken dat de liberale democratie weliswaar wat saai en sloom, maar juist daardoor ook stabiel is.

Ingesnoerd

Een volgende claim van democratieën, dat ze beleid leveren dat in de buurt komt van wat de meeste kiezers willen, lijkt ook te sneuvelen op Capitol Hill. Bidens infrastructuuragenda werd aanvankelijk te omvangrijk geacht door zowel conservatieve Democraten als de Republikeinen. Een minder ambitieus plan is nu onderdeel geworden van een impasse die blootlegt hoe weinig bewegingsruimte de regering-Biden heeft. De progressieve vleugel van zijn partij wil er alleen voor tekenen als er meer geld gaat naar klimaat, onderwijs en zorg. De conservatieve vleugel draait het om. Zij willen pas praten over ‘build back better’ als infrastructuur-light erdoorheen is.

Biden heeft, kortom, onvoldoende echte bondgenoten. Kijkt hij naar rechts, dan ziet hij morrende Democraten die de glans van zijn grote hervormingsagenda willen afhalen. Kijkt hij naar links, dan ziet hij Democraten die afhaken tenzij Amerika ingrijpend groener en rechtvaardiger wordt. Kijkt hij recht vooruit, dan ziet hij een oppositiepartij die tevreden constateert dat als ze niks doet de Democraten vanzelf over hun eigen voeten struikelen.

Biden werd onthaald als een nieuwe Franklin Delano Roosevelt of Lyndon B. Johnson, een president die het land transformeert. Maar hij is gewoon Joseph R. Biden, een leider ingesnoerd door verdeelde politiek, tekenend voor dit tijdsgewricht.