Een aanstaande verlaging van de winstbelasting heeft als onbedoeld gevolg dat bedrijven zich gaan opsplitsen zodat zij jaarlijks tienduizenden euro's belasting kunnen ontlopen. Ondanks deze voorspelde ontwijking heeft de Tweede Kamer ingestemd met de wijziging die op 1 januari ingaat.

Vanaf dat moment geldt het lage tarief van 15% voor de eerste €395.000 winst in plaats van de huidige €250.000. Fiscalisten raden hun klanten op grote schaal aan na te gaan hoe zij voordeel uit deze verruiming kunnen behalen.

Doordat het verschil tussen het lage tarief en het hoge tarief (25,8%) sinds 2019 sterk is opgelopen, levert het ondernemingen een forse besparing op als winst onder het opstaptarief valt. Door winstgevende activiteiten in meerdere vennootschappen onder te brengen kunnen ondernemers vaker dan één keer profiteren van dit tarief. Dat geldt ook voor advocaten, adviseurs en artsen met een eigen bv.

Eenheid opbreken

'De hele advieswereld is klaar om hier voor hun klanten op in te spelen', zegt Fons Overwater, voorzitter van de beroepsvereniging Register Belastingadviseurs. Sommige ondernemers hebben hun bedrijfsstructuur al aangepast om van het belastingvoordeel te profiteren en anderen zullen dat binnenkort doen, aldus Overwater.

Het advies om de bedrijfsopzet tegen het licht te houden en eventueel aan te passen, komt van eenpitters tot de grote belastingadvieskantoren. Ook van PwC bijvoorbeeld. Daar kloppen klanten aan die hun zogeheten fiscale eenheid willen opbreken, zegt partner Edwin Visser, verantwoordelijk voor belastingbeleid.

Derde minder belasting

In een fiscale eenheid vindt een gezamenlijke belastingaangifte plaats voor meerdere vennootschappen. Stel dat zo'n eenheid uit vier bv's bestaat die samen €1,6 mln winst maken en elk afzonderlijk vier ton, dan levert een belastingaangifte per bv vanaf volgend jaar een besparing op van €127.380. Dat is ruim een derde van de belasting die de fiscale eenheid zou hebben betaald.

Ondernemers kunnen ook belasting besparen door activiteiten op te knippen en de winst over meerdere bv's te verspreiden. Een ondernemer die bijvoorbeeld een winst behaalt van €790.000 en daar één aangifte voor doet, betaalt volgend jaar €161.160 belasting. Als diezelfde ondernemer een extra bv opricht en zijn winst gelijkelijk verdeelt, betaalt hij in totaal €118.250 belasting.

Beetje herstructureren

'Een fiscale eenheid opbreken is een kwestie van een briefje naar de fiscus sturen', zegt Overwater. 'Een bedrijf een beetje herstructureren zodat je de winst over meerdere entiteiten kunt verdelen is ook doodsimpel', vervolgt de voorman van de adviseurs voor het midden- en kleinbedrijf. 'Dat doe je op een vrijdagmiddag.'

Visser vindt het beëindigen van een fiscale eenheid van een andere orde dan het oprichten van nieuwe vennootschappen. In een fiscale eenheid zitten min of meer zelfstandige bedrijven die om belastingtechnische redenen bij elkaar zijn gevoegd. Soms sluit het oprichten van nieuwe bv's aan bij de commerciële en juridische werkelijkheid, zegt de PwC-man. Maar opsplitsen kan ook gekunsteld zijn.

Fiscalisten waarschuwden

'We bespreken in alle gevallen de voor- en de nadelen voor de klant in de nieuwe situatie', aldus Visser. 'Als er alleen een fiscale reden is om een bedrijf op te splitsen, vragen we ondernemers of ze dat echt willen, ook vanwege hun relatie met de Belastingdienst en andere belanghebbenden.'

Overwater en Visser vinden dat het demissionaire kabinet de kat op het spek bindt met het verlengen van de belastingschijf met het opstaptarief. Die verruiming stond al in het Belastingplan 2021, met als argument een extra impuls voor het mkb. Fiscalisten waarschuwden toen al dat hiermee de deur werd opengezet naar belastingbesparing.

Beperkende maatregelen

De linkse oppositie herhaalde die waarschuwing de afgelopen weken onder leiding van GroenLinks bij de behandeling van het Belastingplan 2022. Demissionair staatssecretaris Hans Vijlbrief (Financiën, D66) zei echter dat het kabinet wegens zijn demissionaire status niet wilde terugkomen van een vorig jaar genomen besluit. Wel zegde hij toe de effecten van het verruimde opstaptarief te zullen monitoren. Het nieuwe kabinet zou bij ongewenste effecten beperkende maatregelen kunnen nemen.

Visser ziet dat laatste met schrik tegemoet, omdat Vijlbrief zelf al aangaf dat zulke maatregelen de belastingen nog complexer maken dan ze toch al zijn. Kijk dan liever naar de tarieven, aldus de fiscalist, zodat de belastingdruk voor ondernemers met een bv meer in evenwicht is met wat collega's afdragen die alleen inkomstenbelasting betalen.