Een ruime Kamermeerderheid wil een forse verruiming van de steun aan bedrijven als het demissionaire kabinet vrijdag met strengere coronamaatregelen komt. Onder meer de loonsteun en de mogelijkheid om belastingbetaling uit te stellen, moeten terugkomen.

De Tweede Kamer debatteerde woensdag over het vorige week door het kabinet aangekondigde steunpakket van €1,3 mrd. Dat is bedoeld voor de vaste lasten van bedrijven die zijn getroffen door de vervroegde sluitingstijden en de comeback van de anderhalvemetersamenleving. Demissionair premier Mark Rutte dacht twee weken geleden nog met die maatregelen 'een harde klap' uit te delen aan het coronavirus, maar — zo zei ChristenUnie-Kamerlid Pieter Grinwis in het debat — het was 'een licht tikkie'.

Achterhaald

Het steunpakket was dan ook nog voor de start van het debat eigenlijk al achterhaald. Het kabinet vroeg woensdag het OMT om een spoedadvies over hoe het de golf aan coronabesmettingen en snel oplopende ziekenhuisopnames nog kan stoppen. Dat betekent waarschijnlijk de aankondiging van nieuwe 'lockdownachtige maatregelen' bij de persconferentie vrijdag. Ook coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie vinden dat alleen een vastelastenvergoeding voor bedrijven dan onvoldoende is.

'Corona is geen ondernemersrisico', aldus VVD-Kamerlid Thierry Aartsen. 'De VVD heeft altijd gezegd: als er sprake is van forse beperkingen, dan moet er ook steun zijn.' Dat vindt ook D66-Kamerlid Romke de Jong: 'We moeten ondernemers helpen. Anders gaan gezonde bedrijven die worden getroffen door coronamaatregelen kapot.'

Maar na achttien maanden zijn per 1 oktober de omvangrijke steunregelingen gestopt. De Noodmaatregel Ondersteuning Werkgelegenheid (NOW), de loonsubsidie waar bedrijven sinds de start van de coronacrisis een beroep op konden doen, is gesloten, net als de Tozo (voor zzp'ers). En bedrijven moeten weer belasting betalen.

Het kabinet heeft tot nog toe alleen toegezegd dat de Tegemoetkoming Vaste Lasten (TVL) terugkomt, als de Tweede Kamer en Brussel daar mee instemmen. Anders dan bij eerdere (gedeeltelijke) sluitingen zit er bij de €1,3 mrd geen loonsubsidie. Dat paste volgens demissionair minister Stef Blok van Economische Zaken 'minder goed bij de huidige krappe arbeidsmarkt'. Werkgevers en vakbonden vonden dit pakket volstrekt onvoldoende. CNV-voorzitter Piet Fortuin noemde het 'armoedig' en werkgeversorganisatie VNO-NCW vond het 'teleurstellend'.

De Kamer dringt er nu op aan de NOW alsnog weer open te stellen. Met terugwerkende kracht tot half november. En dat moet snel, vindt Aartsen. 'Ik mag hopen dat de NOW fors in de steigers staat, dat we straks niet maanden hoeven te wachten.' Wat voor bedrag het demissionaire kabinet daarvoor moet reserveren, is nog niet te zeggen. 'Over de voorwaarden en de hoogte houden we nog een slag om de arm', zei CDA-Kamerlid Mustafa Amhaouch. 'We weten nog niet welke maatregelen er komen, of hoelang die gaan duren.'

Zonder overleg

Werkgevers en werknemers waren ook boos omdat het kabinet twee weken geleden de vroege sluiting en andere beperkingen aankondigde zonder overleg vooraf, en zonder te hebben nagedacht over compensatie voor de getroffen bedrijven. Het steunpakket kwam pas enkele dagen later. Die 'omissie' is niet vatbaar voor herhaling, vindt werkgeversorganisatie VNO-NCW.

CDA-Kamerlid Amhaouch wil daarom dat het kabinet zo snel mogelijk het driehoeksoverleg met de polder hervat. Dat was vaste prik in de eerste maanden van de coronacrisis. 'Als de coronacrisis zo doorgaat, dan hebben politiek en sociale partners samen grote vraagstukken op te lossen de komende tijd', zei Amhaouch. Staatssecretaris Dennis Wiersma, die waarneemt voor minister Wouter Koolmees van Sociale Zaken, moet wat hem betreft volgende week weer met werkgevers en bonden aan de koffie zitten.

Correctie: in een eerdere versie van dit artikel stond dat de TVL al is heropend. Dat is nog niet het geval. De Tweede Kamer en de Europese Commissie moeten eerst nog instemmen.