Nederland en Duitsland waren gevoelig voor hun argument. Maar dat is vooralsnog onvoldoende gebleken om webwinkels als Bol.com en Zalando te behoeden voor de verruiming van een Europese wet die de marktmacht van grote internetbedrijven aan banden moet leggen.

Dat is de uitkomst van een overleg tussen Europese ministers van economische zaken in Brussel over de zogeheten digitalemarktenwet.

Een van de discussiepunten tijdens dat overleg ging over de criteria die moeten bepalen of een bedrijf als een 'poortwachter' kan worden aangemerkt. Dat zijn bedrijven die zo dominant zijn in een bepaald segment, dat de consument of zakelijke gebruiker er niet omheen kan als hij of zij op zoek is naar een speciale dienst.

Google, Apple, Facebook, Amazon en Microsoft zijn poortwachters bij uitstek. De do-and-don'ts die zijn opgenomen in de digitalemarktenwet gaan dus zeker gelden voor de Europese activiteiten van deze Amerikaanse bedrijven.

Wat is een 'actieve gebruiker'?

Welke grote Europese internetbedrijven onder de wet gaan vallen is minder duidelijk. Een van de bepalende criteria is het aantal 'actieve eindgebruikers' dat zij hebben. Er lag een voorstel om alle bezoekers van een website als 'actieve eindgebruiker' te beschouwen, dus niet alleen de bezoeker die ook iets koopt. Het gros van de lidstaten heeft zich achter dit voorstel geschaard.

Duitsland vindt deze 'verreikende definitie', die betekent dat de restricties van de digitalemarktenwet voor meer bedrijven zullen gelden, echter niet eerlijk. 'Deze benadering gaat voorbij aan de verschillende bedrijfsmodellen van internetplatforms', liet de Duitse afvaardiging weten tijdens het overleg in Brussel.

De Duitsers willen op zijn minst onderscheid aanbrengen tussen bezoekers van een socialmediaplatform, waar communicatie belangrijker is dan de aanschaf van een product of dienst, en de bezoekers van een webwinkel, die wel is gericht op het aangaan van een transactie. Nederland steunt die opvatting. Maar omdat het gros van de lidstaten er niet in meeging, beten de twee in het stof.

Eigen bedrijven uit de wind houden

De buurlanden is wel verweten dat zij met hun verzet 'hun' eigen bedrijven, meer precies het Duitse Zalando en het van oorsprong Nederlandse Booking, uit de wind willen houden. Deze bedrijven hebben een brief ondertekend gericht aan de Europese ministers die in Brussel samenkwamen. Ahold-dochter Bol.com, dat in 2022 mogelijk naar de beurs gaat, is een van de ondertekenaars.

De bedrijven schrijven 'gealarmeerd' te zijn over de ruime definitieve van 'actieve gebruikers' en wijzen op mogelijke groei-obstakels voor Europese internetbedrijven als gevolg daarvan. In de digitalemarktenwet staat onder meer dat 'poortwachters' al hun overnameplannen moeten melden. Bij de beoordeling of een overname door de beugel kan wordt dan niet alleen naar omzet gekeken, maar ook naar de hoeveelheid data die door de overname wordt opgehoopt.

Ondernemerslobby's VNO-NCW en MKB-Nederland hebben ook hun zorgen geuit over te ruime criteria bij de toepasbaarheid van de wet.

Europarlement

In december 2020 kwam de Europese Commissie met haar voorstel voor de digitalemarktenwet. Nu de lidstaten hun positie hebben bepaald, is het wachten op het definitieve standpunt van het Europarlement. Dat volgt na een plenaire stemming in december.

Daarna kunnen de onderhandelingen over de eindtekst van de digitalemarktenwet beginnen. Frankrijk bekleedt in de eerste helft van 2022 het roterend voorzitterschap van de EU en wil de gesprekken in die periode afronden. Menigeen vindt dit ambitieus, temeer daar de Fransen in april een nieuwe president kiezen, wat de onderhandelingen kan ophouden.