Vooruitblikkend en verdiepend: dit is de wekelijkse dosis Europamania — alles wat je moet weten over ontwikkelingen in Europa. In deze editie: Spaanse politici ruziën over de arbeidsmarkt (en geld), een nieuwe oorvijg voor Polen en een Ierse nachtkaars.

1. Stemfout leidt tot chaos bij arbeidsmarktplan Spanje

De Spaanse parlementariër Alberto Casero zegt het zelf: ‘Ik heb er een zooitje van gemaakt’. Met de conservatieve Partido Popular (PP), de grootste oppositiepartij, zou hij donderdag tegen de arbeidsmarkthervorming van de linkse minderheidsregering stemmen. Maar Casero vergiste zich en hielp de wet aan een meerderheid (175-174). Sindsdien vliegen de verwijten over en weer in Madrid.

Voor de regering was de hervorming cruciaal. Ze vindt al jaren dat de flexibilisering van de Spaanse arbeidsmarkt is doorgeschoten.

De chaos van donderdag had niet gehoeven als twee parlementariërs uit Navarra in lijn met hun lokale partij op de ja-knop hadden gedrukt. Maar ze stemden verrassend tegen. De wet, een pronkstuk van de regering-Sánchez (PSOE) en cruciaal om €70 mrd aan coronasteun uit Brussel zeker te stellen, leek te stranden. De fout van Casero kwam dus goed uit.

De 44-jarige parlementariër uit Extremadura had buikgriep en stemde daarom op afstand. De procedure is niet al te moeilijk, zo liet de Spaanse televisie uitvoerig zien. Na de keuze krijgt de stemmer zelfs nog een bevestigingsvraag.

Maar helaas. Toen hij zijn fout inzag spoedde Casero zich naar het parlement om zijn keuze te herroepen. Volgens zijn partij was er sprake van ‘een IT-probleem’. En daar begon het getouwtrek.

De parlementsvoorzitter, van de aan de PSOE gelieerde PSC, besloot dat Casero niet nogmaals mocht stemmen. Ze volgde daarbij niet de regels, claimde PP-leider Pablo Casado. Ook Santiago Abascal, leider van de radicaal-rechtse partij Vox, trok van leer tegen de regering.

Casado sprak van ‘stemfraude’ en kondigde aan naar het Constitutioneel Hof te stappen. ‘De PP heeft de twee uit Navarra omgekocht’, klonk het vervolgens bij de PSOE.

Vooralsnog geldt de wet als 'aangenomen'. Het politieke rumoer erover staat in schril contrast met de eensgezindheid die die plannen eind vorig jaar nog teweegbrachten in Spanje. Zowel werkgevers als vakbonden omarmden de hervormingen. Zij beloofden mee te helpen aan het terugdringen van de grote hoeveelheid flexcontracten en cao's op sectorniveau belangrijker te maken.

Casero zegt 'kapot' te zijn van de stemming, maar is met zijn blunder in goed gezelschap. Toen Sánchez in 2015 in de oppositie zat stemde hij per abuis in met abortuswetgeving van de PP. Twee jaar later keek het parlement vreemd op toen premier Rajoy (PP) tegen een begrotingsvoorstel van zijn eigen partij stemde. Maar die missers waren niet doorslaggevend.

2. Hof in Straatsburg deelt opnieuw tik uit aan Polen

President Andrzej Duda van Polen deed donderdag een poging om het rechtsstaatconflict met de EU op te lossen. Maar op de dag dat hij dat deed, deelde het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) in Straatsburg op hetzelfde terrein opnieuw een tik uit aan Warschau.

Dat gebeurde in een zaak die het bedrijf Advance Pharma had aangespannen tegen de Poolse staat. Het conflict draait om een voedingssupplement van Advance Pharma, dat de seksuele prestatie van mannen moet verbeteren. Toen de autoriteiten ontdekten dat in dat supplement een verboden stof zat, moest Advance Pharma de verkoop staken.

Het bedrijf eiste schadevergoeding, maar kreeg steeds ongelijk, ook bij de civiele kamer van de Poolse hoge raad. En toen kwam de onderneming bij het EHRM terecht, en stelde daar een nucleaire vraag: was die civiele kamer bij de hoge raad eigenlijk wel een onafhankelijk gerecht? Want de rechters waren benoemd door de raad voor de rechtspraak (KRS), en die staat onder controle van de regering.

U heeft gelijk, stelde het EHRM donderdag. Het hof in Straatsburg vindt dat er in Polen sprake is van 'systemisch' disfunctioneren bij de benoeming van rechters. De politiek heeft daar ten onrechte grote invloed op. Daarbij heeft president Duda, die van het compromis richting Brussel, de wet geschonden door de voordracht van die rechters door de KRS te bekrachtigen, aldus het hof.

Polen moet Advance Pharma daarom een schadevergoeding van €15.000 plus €3000 voor kosten betalen, vindt het hof. Over dat bedrag ligt Warschau vast niet wakker. Wel over het feit dat andere Polen die thans procederen en ongelijk krijgen nu weten hoe ze eerdere oordelen moeten aanvechten. En over het feit dat er nog 94 Poolse zaken in Straatsburg liggen te wachten die raken aan vragen over hervormingen die Polen heeft doorgevoerd aan de rechterlijke macht.

3. Iers schandaal gaat uit als een nachtkaars

De Ier Phil Hogan trad in december 2019 aan als Eurocommissaris van handel, een prestigieuze positie. Maar in de zomer van 2020 was het einde oefening. Hogan stapte op nadat er een schandaal was ontstaan over zijn aanwezigheid bij een bijeenkomst in een hotel in Clifden, aan de Ierse westkust, terwijl dat in strijd zou zijn met de toen geldende coronaregels.

Bij het evenement zouden 81 mensen in één ruimte aanwezig zijn geweest, terwijl vijftig was toegestaan. Justitie klaagde destijds Hogan niet aan voor 'Golfgate', maar wel de twee hoteliers, een voormalig senator en een Iers parlementslid. Zij zouden de regels opzettelijk hebben geschonden. De politieke ophef was destijds enorm.

Maar waarom? Donderdag bepaalde rechter Mary Fahy dat de aangeklaagden de regels niet hadden overtreden, en ze sprak hen vrij. Die 81 mensen zaten in feite in twee verschillende zalen, stelde de rechter vast. En zo ging het schandaal in rook op, zij het dat de gevolgen blijven. Hogan verloor immers zijn topbaan.

Voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie zei in 2020 na Hogans vertrek dat ze verwacht dat leden van 'haar' Commissie zich aan de regels houden. Spijt het Von der Leyen niet dat ze Hogan heeft laten vallen? was vrijdag een logische vraag aan de Europese Commissie.

Von der Leyens woordvoerder waagde zich niet aan een antwoord.

Europamania in je mailbox?

Wil je deze Europa-nieuwsbrief elke week per mail ontvangen? Schrijf je dan hier in. En hier zijn eerdere afleveringen.

Waar moeten we deze week op letten

• Maandag is het dertig jaar geleden dat de toenmalige Europese lidstaten het Verdrag van Maastricht ondertekenden. EU-klimaatchef Frans Timmermans reflecteert hierop in een podcast.

• De Poolse president Andrzej Duda maakt maandag zijn opwachting in Brussel voor overleg met de Europese Commissie over onder meer Oekraïne en de Poolse rechtsstaatproblematiek.

• De Duitse bondskanselier Olaf Scholz overlegt maandagin Washington met de Amerikaanse president Joe Biden over de situatie in Oekraïne. De Franse president Emmanuel Macron bezoekt op dezelfde dag de Russische president Poetin. Dinsdag is Macron in Kiev bij president Zelensky.

• Het college van Eurocommissarissen buigt zich dinsdag over voorstellen om de Europese chipindustrie te versterken. De EU wil daar €42 mrd in steken. Lees ook dit verhaal en deze analyse van FD-correspondent Mathijs Schiffers.

• Een webinar bij de Brusselse denktank Bruegel gaat donderdag in op de vraag hoe bedrijven zich met overheidssteun door de coronacrisis sloegen. Investeerden ze daardoor minder?

• De conferentie over de toekomst van Europa strijkt vrijdag tot en met zondag neer in Maastricht. Lees ter voorbereiding dit verhaal van FD-correspondent Mathijs Schiffers.

Meer lezen?

Olympisch Valt Rusland Oekraïne binnen? Als het gebeurt, dan pas na de afsluiting van de Winterspelen in China, staat in deze analyse. Lees ook dit artikel over de EU en geopolitiek. En bekijk de rapportage van de International Crisis Group of deze bijeenkomst van Chatham House.

Muilkorf Europamania vestigde al de aandacht op een mogelijke sluiting van Deutsche Welle in Rusland. Nu is het echt gebeurd. Alom klinkt verontwaardiging.

Sneeuw Rotterdam en Antwerpen zijn grote aanvoerhavens voor cocaïne uit Zuid-Amerika. Maar Le Havre heeft er ook last van.

Pijn Wie heeft het meeste last van de stijgende inflatie? Denktank Bruegel dook er in. Lees hier wat DNB-president Klaas Knot zondag zei bij Buitenhof.

Verzet In het Oostenrijkse Wimpassing moest een zonnepark van 52 hectare komen. Maar een meerderheid stemde het plan bij een lokaal referendum weg.

Told you so Een kwart eeuw geleden waarschuwde Fareed Zakaria in Foreign Affairs voor de opkomst van 'illiberale democratie'. Verder commentaar overbodig.

Waterstanden Je wint de verkiezingen, maar dan moet je gaan regeren. Dan daal je weer in de peilingen, weet de Duitse bondskanselier Olaf Scholz.

FD Europamania wordt geschreven door Han Dirk Hekking, met deze week assistentie van Jasper Houtman.Volg ook de FD-Brusselaars Ria Cats en Mathijs Schiffers. Heb je opmerkingen of nieuws? Laat het weten via feedback@fd.nl.