Vooruitblikkend en verdiepend: dit is de wekelijkse dosis Europamania — alles wat je moet weten over ontwikkelingen in Europa. In deze editie: consultants hebben het gedaan in Parijs, en treindromen in Belgrado en Boedapest.
1. McKinsey de gebeten hond in Frankrijk...
Advieskantoor McKinsey betaalde ten minste tien jaar lang geen vennootschapsbelasting in Frankrijk. Dat nieuws sloeg onlangs in als een bom, en gaf nieuwe voeding aan het Franse debat over hoeveel belasting buitenlandse bedrijven nu eigenlijk betalen.
Fijn voor president Emmanuel Macron zou je denken. Hij voerde immers langdurig campagne om bijvoorbeeld Amerikaanse techbedrijven in Frankrijk meer aan te slaan. Maar toch was het nieuws ook pijnlijk. Macrons regering staat namelijk in de beklaagdenbank omdat... ze royaal een beroep doet op externe specialisten van EY, McKinsey en ga zo maar door. Parijs gaf daar volgens een onderzoek van de Senaat in 2021 meer dan €1 mrd aan uit (in Nederland was het bedrag in 2020 trouwens het dubbele).
De presidentiële woordvoerder Gabriel Attal verklaart de uitgaven door te wijzen op de coronacrisis. De overheid had dringend extern advies nodig en moest alle zeilen bijzetten, zegt hij. In 2022 geven we zeker 15% minder uit, belooft Attal.
Uiteraard fulmineert de politiek over McKinsey. President Macron zei geschokt te zijn door het nieuws, 'zoals iedereen'. Wel verdedigt hij het inhuren van de consultants. Minister Bruno Le Maire van financiën kondigde een onderzoek aan, en benadrukt dat 'McKinsey zal betalen'.
...en dat ook nog in verkiezingstijd
De Franse senaat is intussen op oorlogspad, en zal aangifte doen tegen McKinsey-manager Karim Tadjeddine wegens het afleggen van een valse getuigenis. Tadjeddine verklaarde in januari nog tegen de onderzoekscommissie dat er fiscaal niks aan het handje is: 'Ik zeg het heel duidelijk: McKinsey betaalt vennootschapsbelasting in Frankrijk.'
De discussie is des te saillanter daar de Fransen op 10 april een president moeten kiezen. Op 24 april is de tweede ronde. Of president Macron, die het afgelopen weekeinde zijn verkiezingsslogan veranderde van 'Met u' naar 'Wij allen', nog last van 'consultantgate' krijgt, is koffiedik kijken. De laatste peilingen geven aan dat Macron en Marine Le Pen (Rassemblement National) afgetekend op één en twee eindigen bij de eerste ronde op 10 april (lees ook het verhaal van FD-correspondent Kleis Jager).
Marine Le Pen heeft geen last van haar goede banden met Moskou, en laat blijkens een peiling van Kéa Partners voor zakenkrant Les Échos haar concurrenten op rechts Valérie Pécresse (Les Républicains) en Éric Zemmour ver achter zich. Zo'n 21% zou Le Pen stemmen, 27% op Macron.
Pécresse, de hoop van conservatief-rechts, haalt volgens de enquête niet meer dan 12%, terwijl Zemmour alle verwachtingen op extreemrechts in de verste verte niet waar kan maken: 10%. Als de peiling klopt, eindigt de linkse kandidaat Jean-Luc Mélenchon op 10 april op de derde plek, met 13%. Een peiling van Ipsos-Sopra Steria voor Le Parisien bevestigt het beeld, zij het dat Le Pen daarin iets minder scoort.
De vraag is dan natuurlijk wat er in de tweede ronde op 24 april gebeurt. Volgens Kéa Partners wint Macron dan door 55% van de stemmen binnen te halen. Le Pen zou 45% krijgen (bij Ipsos-Sopra Steria 42%), wat een aanmerkelijke verbetering is van haar resultaat in 2017 (33,9%).
2. De Valk rijdt...
Wie van Belgrado naar Boedapest wil reizen, en de 350 kilometer niet wil vliegen, neemt op dit moment het beste een snelbus. Met zo'n vijf uur sta je van de ene Donaumetropool in de andere. Enkele jaren geleden was het ook nog mogelijk om een directe trein tussen de twee hoofdsteden te nemen. Die ging traag (acht uur reistijd), met name in Servië.
Die directe trein rijdt echter al jaren niet meer, vanwege werken aan het spoor in zowel Servië als Hongarije. Dit vanwege de aanleg van een hogesnelheidstraject tussen B en B, uitgevoerd door een Chineesgeleid consortium, en waarvan de aanneemsom van €3,8 mrd deels is gefinancierd door China (dat veel belang heeft bij het verbeteren van het spoor omdat zo de door Peking gecontroleerde haven van Piraeus in Griekenland een betere link krijgt met Midden-Europa).
Er komen dus betere tijden aan! Een glimpje daarvan zagen we ruim een week geleden, toen de Hongaarse premier Viktor Orbán en de Servische president Aleksandar Vucic een eerste ritje met De Valk maakten. Zo is de snelle trein tussen Belgrado en Novi Sad (een kleine tachtig kilometer) gaan heten. In ruim een half uur brengt De Valk, topsnelheid 200 kilometer per uur, je van de Servische hoofdstad naar de hoofdstad van de regio Vojvodina.
Een stukje is aangelegd door het Russische bedrijf RZD International, een ander door de twee Chinese bouwers CCCC en CRI — 'onze Chinese en Russische vrienden bouwen met ons aan de toekomst voor ons land', zoals president Vucic bij zijn treinreis zei.
... maar geduld is een schone zaak
Dat smaakt naar meer natuurlijk. Maar de oplevering van het eerste deel van het traject in Servië, had vier jaar later plaats dan gepland, en wanneer is het hele traject klaar? Dat staat voor 2025, maar in Hongarije is volgens media nog niet veel gebeurd.
Op dit moment verbindt een boemeltje tussen de Noord-Servische plaats Subotica en de Hongaarse grensplaats Kelebia de twee Donaunaties. Van daar vervoeren bussen reizigers die naar Boedapest willen één keer per dag naar het treinstation van Kecskemét. Daar wacht de trein.
Curieus aspect van het project is ook dat het nieuwe treinstation Belgrado Centraal op dit moment zeer moeizaam bereikbaar is. Het oude station in het centrum is afgedankt, Beograd Centar ligt in de buitenwijk Prokop. De tijd om het centraal station in Belgrado te bereiken duurde langer dan de treinreis naar Novi Sad, toonde analist Srdjan Cvijic onlangs in een grappig filmpje.
De nieuwssite NIN was in zijn recensie over de eerste rit van De Valk ook niet mals. Het nieuwe centrale station van Belgrado is niet alleen beroerd bereikbaar, het is nog helemaal niet af. En de duizenden mensen die in Novi Sad de twee regeringsleiders bij de eerste rit 'spontaan' onthaalden, waren georganiseerd, schrijft de site, inclusief de 8-jarige Lazar die in de buurt was en zo graag president Vucic eens wilde ontmoeten.
Europamania in je mailbox?
Wil je deze Europa-nieuwsbrief elke week per mail ontvangen? Schrijf je dan hier in. En hier zijn eerdere afleveringen.
Waar moeten we deze week op letten?
• Het Nederlandse coronaherstelplan komt er aan! Als laatste van de EU. Maandag is het zo ver. Nederland kan wel minder claimen dan gedacht.
• De Brusselse denktank heeft voor dinsdageen webinar over de plasticproblematiek op de agenda staan. Actueel, gezien dit nieuws. Bij het Asser Instituut in Den Haag een debat over uitbreiding van de EU op de Westelijke Balkan.
• De Europese Rekenkamer komt dinsdag met een onderzoek naar hoe voorbereid EU-instituties zijn op cyberaanvallen.
• Het Hof van Justitie van de EU komt woensdag met een arrest in de slepende afwikkeling van het luchtvrachtkartel. Dit keer gaat het om een beroepszaak van KLM en Martinair.
• Diederik Samsom, kabinetschef van EU-klimaatbaas Frans Timmermans, spreekt donderdag bij een webinar van denktank Bruegel over de vraag hoe Europa minder afhankelijk kan raken van Russische olie en gas.
• Debatcentrum De Balie heeft donderdag een debat over de Franse presidentsverkiezingen.
• De EU-Chinatop heeft vrijdag plaats. Om goed beslagen ten ijs te komen is donderdagdeze webinar bij het Institut Jacques Delors. Vóór deze meeting biedt het Martens Centre in Brussel een (online) debat over Oekraïne, Rusland en de EU.
• Hongarije gaat zondag naar de stembus, Servië idem dito. Lees dit artikel ter voorbereiding en luister de podcast Café Europa van Haagsch College.
Meer lezen (en luisteren)?
Alternatief Oekraïne en Rusland zijn belangrijke leveranciers van metalen. Maar er is nu oorlog en er gelden sancties. Dus komt Groenland weer in beeld.
Wie, wat, waarom Vladimir Poetin heeft allerlei aannames over de Oekraïense identiteit, maar hoe het echt zit, daar geeft deze podcast wat voorzetten voor. Luister ook het programma OVT terug, over de hongersnood in Oekraïne die Stalin veroorzaakte.
Impact Hoe komen sancties nog harder aan in Rusland? Daar gaat deze notitie van denktank CEPS over. Lees ook dit stuk in Die Zeit: samenwerken met Rusland gaat niet meer. Het blad Foreign Policy bepleit een 'financiële Navo'. En we kunnen niet zeggen dat dit onze oorlog niet is, stelt publicist Anne Applebaum.
Metamorfose Intel zet met een miljardeninvestering Maagdenburg op de kaart. Alles wordt anders, denken ze in Saksen-Anhalt.
FD Europamania wordt geschreven door Han Dirk Hekking, met in deze editie assistentie van Jasper Houtman.Volg ook de FD-Brusselaars Ria Cats en Mathijs Schiffers. Heb je opmerkingen of nieuws? Laat het weten via feedback@fd.nl.
