1. Uniek: Macron en Le Pen zijn het (een beetje) eens...

Frankrijk gaat een megaspannende week in, want zondag nemen de Franse president Emmanuel Macron en zijn uitdager Marine Le Pen van de radicaal-rechtse Rassemblement National (RN) het tegen elkaar op bij de tweede ronde van de presidentsverkiezingen. En in de aanloop tot de cruciale dag, regent het sappige nieuwtjes: misbruik van Europees geld door Le Pen, links dat Macron blijft afwijzen en daardoor de stembusgang spannend maakt.

Maar de afgelopen dagen zaten Le Pen en Macron plots toch een keer in hetzelfde kamp. Want bij de aandeelhoudersvergadering van automaker Stellantis (Peugeot, Citroën, Opel) ontstond rumoer over de beloning van €19 mln die bestuursvoorzitter Carlos Tavares over 2021 ontving.

Uiteraard doken de twee presidentskandidaten daar direct op. 'Schokkend', noemde Le Pen de inhoud van Tavares' loonzakje. 'Schokkend', vond ook Macron. En: 'We kunnen niet hebben dat mensen koopkrachtproblemen hebben, moeilijkheden en zorgen in hun leven hebben en dan dit soort bedragen zien. Anders explodeert de samenleving. We praten hier over astronomisch hoge bedragen. Daar moeten we een limiet op leggen. Dat kan als we dat Europees aanpakken', zei de president.

Hier had hij Le Pen te pakken. Zij sprak zich niet uit voor een limiet op de beloning en ging niet in op Macrons suggestie om de kwestie Europees te regelen.

Dat kan ook niet, want Le Pens verkiezingsprogramma gaat juist over minder Europa. Ze tornt in haar plan aan de Europese vrijheden van goederen- en personenverkeer, verlaagt unilateraal de Franse bijdrage aan de EU-begroting en wil ervoor zorgen dat Frans nationaal recht prevaleert ten opzichte van Europees of internationaal recht.

Daarover mogen de Fransen zich dan uitspreken in een referendum. Het risico bestaat dat Le Pens programma de EU vernietigt, concludeerde de krant Libération zondag.

... en beiden incasseren beiden opdoffers

Zondag zaten Le Pen en Macron opnieuw in hetzelfde schuitje. Voor beiden zat het tegen, zij het meer voor Le Pen dan voor Macron. Om met de president te beginnen: de radicaal-linkse partij La France Insoumise, waarvan kandidaat JL Mélenchon in de eerste ronde als derde eindigde, meldde definitief dat ze haar kiezers niet met een opdracht naar de stembus stuurt.

Dat is vervelend voor Macron, die de linkse stemmen goed kan gebruiken. Mogelijk stemt de helft van de achterban van La France Insoumise blanco, of in het geheel niet (al is het sentiment tegen Le Pen). Mélenchon zelf spreekt zich dinsdag overigens nog over dezelfde kwestie uit.

Een grotere domper was er zondag voor Marine Le Pen. Onderzoeksorganisatie Mediapart meldde dat de kandidate als Europarlementariër volgens de Europese fraudebestrijdingsdienst Olaf bijna €137.000 aan EU-gelden oneigenlijk heeft besteed; samen met haar vader Jean-Marie en enkele partijgenoten gaat het om ruim zes ton.

Het Europarlement claimde enkele jaren geleden na een eerder onderzoek al €360.000 van Le Pen terug. Ook Modem, de centrumpartij die Macron steunt, en La France Insoumise zetten in het verleden gelden van het parlement op de verkeerde plek en voor de verkeerde doelen in.

Kortom: Macron en Le Pen hebben maandagavond als ze elkaar bij een verkiezingsdebat treffen genoeg te bespreken.

2. Vriend Poetin bezorgt Bosnië hoofdbrekens

Begin dit jaar kreeg de Bosnisch-Servische leider Milorad Dodik te maken met Amerikaanse sancties, vorige week kwamen daar Britse bij. Het gevolg is dat Dodiks tegoeden in de VS en het VK zijn bevroren en dat voor hem - en voor de Bosnisch-Servische president Zeljka Cvijanovic - een reisverbod geldt.

De strafmaatregelen kwamen er omdat, in de woorden van de Britse regering, Dodik en Cvijanovic de legitimiteit, het functioneren van de federatie Bosnië en Herzegovina en de 'zwaarbevochten vrede' in het land proberen te ondermijnen. De Britse minister van buitenlandse zaken Liz Truss zei dat Dodik zich laat bespelen door de Russische president Vladimir Poetin.

Serieuze beschuldigingen, en dus is de vraag: waar blijft de EU? Die is verdeeld. Tegenover een door Duitsland geleide groep lidstaten, die sancties willen, staat een groepje landen die dat niet wil. Dat groepje staat onder aanvoering van Hongarije, dat nauwe banden met Dodik onderhoudt. En aangezien de EU sanctiebesluiten bij unanimiteit neemt...

Dodik laat zich intussen niet door strafmaatregelen afschrikken. Vorige week kwam hij met een wet over overheidsvastgoed, die het functioneren van het overheidsapparaat in de federatie kan bemoeilijken. Christan Schmidt, de hoge vertegenwoordiger (OHR) die in het bestuur van Bosnië namens de internationale gemeenschap kan ingrijpen, zette de wet gelijk op sterk water.

Maar Dodik erkent, net als Rusland, het gezag van Schmidt niet. De Duitse diplomaat zei dat hij bereid is tot een gesprek met de Bosnisch-Servische leider. 'Maar ik heb de indruk dat Dodik een vriend van de monoloog is', merkte hij op.

3. Haalt de Sloveense mini-Orbán een nieuwe termijn?

Midden in de orkaan van berichtgeving over de Franse presidentsverkiezingen valt niet op dat er zondag nog een EU-lidstaat naar de stembus gaat: Slovenië. Dat is niet de grootste EU-lidstaat maar de verkiezingen zijn er toch interessant. En wel hierom.

Janez Jansa, de premier van Slovenië, trok de afgelopen jaren vaak de aandacht met zijn aanvallen op Europarlementariërs en zijn pogingen om het nationale persbureau en de publieke omroep te kortwieken. Zijn nauwe banden met Viktor Orbán, de autoritaire premier van buurland Hongarije, en zijn lidmaatschap van de fanclub van Donald Trump, veroorzaakte bezorgdheid in de EU (en in oktober een ruzie met premier Mark Rutte).

Maar waar Orbán sinds de oorlog in Oekraïne Hongarije zoveel mogelijk tracht te distantiëren van steun richting Kiev en kritiek op Moskou, meldde Jansa zich 15 maart in Kiev om samen met zijn Tsjechische collega Petr Fiala en de Poolse premier Mateusz Morawiecki president Volodymyr Zelensky een hart onder de riem te steken.

Met zijn trip naar Oekraïne wilde Jansa zich richting zijn electoraat als staatsman profileren, stellen critici. De vriendschap met Orbán offerde hij er eventjes voor op.

Jansa leidt op dit moment een minderheidsregering. Zijn belangrijkste concurrent is Robert Golob van de Vrijheidsbeweging, een groene partij. Golob is voormalig CEO van energiebedrijf Gen-I. Op aandringen van andere politici onthulde hij afgelopen week in het kader van de transparantie zijn belastingaangifte over 2020.

Golob - in een grijs verleden een jaar staatssecretaris - probeert zich neer te zetten als outsider die niet gelooft in aanvallen op politieke concurrenten. Zijn beweging is een beetje links en een beetje rechts, zei hij onlangs.

Europamania in je mailbox?

Wil je deze Europa-nieuwsbrief elke week per mail ontvangen? Schrijf je dan hier in. En hier zijn eerdere afleveringen.

Waar moeten we deze week op letten?

• In Brussel is na Pasen, afgezien van mogelijke crisisbijeenkomsten vanwege Oekraïne, weinig te beleven. Veel personeel bij de EU-instituties heeft vrij.

• De ministers van financiën van de G20 en presidenten van de centrale bank treffen elkaar woensdag in Washington. Dit mede vanwege de voorjaarsbijeenkomst van het Internationaal Monetair Fonds en de Wereldbank.

• Zondag is de tweede ronde van de Franse presidentsverkiezingen. Marine Le Pen treedt in het strijdperk tegen president Emmanuel Macron (maandag is er een debat). En ook Slovenië gaat zondag naar de stembus.

Meer lezen (en luisteren)?

L'Elysée De podcast Café Europa van Haagsch College gaat dit keer over de Franse verkiezingen.

In Poetins hoofd Zin om u nog eens te verdiepen in hoe vooraanstaande Russen denken over de oorlog in Oekraïne? Lees dan dit interview dat de Corriere della Sera had met Sergei Karaganov. Lees voor het tegenwicht ook dit opinie-artikel in de Frankfurter Allgemeine. En als u nog twijfelt over een gasboycot van Rusland: lees dit interview met oud-Gasunietopman George Verberg. Intussen zint de Europese Commissie op aanvullende sancties.

Hij spreekt! Mario Draghi geeft niet veel interviews. Maar nu sprak hij met de Corriere della Sera. Hij zegt 'niet moe' te zijn, en blijft ijveren voor een prijsplafond voor Russisch gas.

Brrrr Wat voor gevolgen heeft de oorlog in Oekraïne voor het Arctisch gebied, waar Rusland ook een grote speler is? Lees deze analyse van het Egmont Instituut. Lees ook deze bespiegeling over de Koude Oorlog.

FD Europamania wordt geschreven door Han Dirk Hekking.Volg ook de FD-Brusselaars Ria Cats en Mathijs Schiffers. Heb je opmerkingen of nieuws? Laat het weten via feedback@fd.nl.