Vooruitblikkend en verdiepend: dit is de wekelijkse dosis Europamania — alles wat je moet weten over ontwikkelingen in Europa. In deze editie: Spanje en Portugal remmen de gasprijs, Servië winkelt selectief.
Is er één Europese energiemarkt? Binnenkort eigenlijk niet meer, want toen kondigden Spanje en Portugal een tijdelijk plafond op de groothandelsprijs voor aardgas aan. De maatregel is bedoeld om de prijsexplosie van energie (lees deze Oeso-publicatie eens en zie waar de prijzen het hardste stegen) af te remmen voor industriële afnemers en consumenten.
Volgens de Spaanse vicepremier Teresa Ribera zal de stroomprijs in Spanje en Portugal door de tijdelijke maatregel met zeker 30% dalen. In eerste instantie komt de prijs op €40 per megawattuur te liggen, daarna staan de regeringen een geleidelijke verhoging tot €48,8 per megawattuur toe.
De maatregel, die een jaar van kracht is, is van groot belang voor consumenten die nu een stroomcontract tegen een gereguleerd tarief hebben. Spanje produceert behoorlijk veel groene energie, maar de gasprijs is de dominante factor in de stroomprijs. Die gasprijs begrenzen Lissabon en Madrid dus nu.
Formeel moet de Europese Commissie hiermee nog wel akkoord gaan. Minister Ribera zei binnen tien dagen overeenstemming te verwachten. Een van de problemen in de ogen van de Commissie is dat er gesubsidieerde Iberische stroom naar Frankrijk kan stromen, en daar zo de markt kan verstoren. Ook liepen Spaanse energieproducenten tegen Ribera's plan te hoop.
Brussel, Madrid en Lissabon hebben uitgebreid vooroverleg gehad over het Iberische voornemen. Dus Europese tegenwind valt niet meer te verwachten, zij het dat juridische procedures door energieproducenten niet zijn uit te sluiten.
Saillant genoeg verkopen Lissabon en Madrid het plan in Brussel door te zeggen dat het Iberische eiland qua energiemarkt eigenlijk een eiland is. Ingrijpen in de prijzen heeft voor de rest van de EU niet zo veel gevolgen, stellen ze. Spanje klaagt bij de EU al jaren steen en been over het gebrek aan grensoverschrijdende energie-infrastructuur met Frankrijk. Spanje kan zijn groene stroom zo slecht kwijt in Frankrijk. Maar nu pakt die eilandstatus dus voordelig uit.
Het Iberische prijsplafond is spekkie voor het bekkie van de Italiaanse premier Mario Draghi. Hij voerde eerder in EU-verband campagne voor hetzelfde idee, maar kreeg er toen de handen niet voor op elkaar.
De Italiaanse regering sloot daarna, om het verlies aan Russische energie op te vangen, gasdeals met onder meer Qatar en Algerije. Draghi plakt daar nu een groter verhaal aan vast. 'We moeten de energiesamenwerking met landen aan de Middellandse Zee versterken', zei hij vrijdag. Hij wil de banden met Algerije en Libië aanhalen, en de handel tussen de 22 landen die aan de Middellandse Zee versterken. Het armere zuiden van Italië kan zich daarbij ontwikkelen tot een hub tussen Noord-Afrika en Europa, aldus Draghi.
De samenwerking met de landen langs de Middellandse Zee was de afgelopen jaren niet altijd een succesverhaal. Een opmerkelijk initiatief was van de Franse president Sarkozy. Hij probeerde in 2008 de 'Mediterrane Unie', een samenwerking van de EU en de landen langs de Middellandse Zee, van de grond te tillen.
Hoog op de agenda van die unie stond de aanpak van verontreiniging van de zee, samenwerking bij rampenbestrijding en, jawel, energie. Bij het laatste ging het onder meer om de bouw van grote zonneparken in Noord-Afrikaanse landen.
Maar ondanks een eerste succesvolle top in juli 2008 kwam er weinig van de Mediterrane Unie terecht. Het ambitieuze Desertec-project voor een enorm zonnepark in de Sahara, strandde ook. Desertec transformeerde zich tot een adviesclub die betrokken is bij de ontwikkeling van meerdere zonneparken in het Midden-Oosten.
Toen Navo-land Turkije in 2019 besloot een Russisch raketsysteem te kopen, leidde dat tot grote frictie met de Verenigde Staten. Ankara kon de aanschaf van het moderne gevechtsvliegtuig F35, bij ons bekend als de JSF, wel op zijn buik schrijven.
Ook nu is Turkije het zwarte schaap van de Navo-familie, vanwege de Turkse obstructie van de Zweedse en Finse toetreding tot het militaire bondgenootschap. Maar controverse over een 'verkeerd' raketsysteem komt wel vaker voor.
Kijk naar Servië. Daar leidde een presentatie van het Chinese raketsysteem FK3 tot ergernis in de EU. Servië is kandidaat-lidstaat van de Unie, maar gaat op militair gebied zijn eigen gang. Navo-lidmaatschap is uitgesloten na de aanvallen van het bondgenootschap op Servië in 1999. En de Serviërs kopen zowel Russisch als Chinees wapentuig.
Dat blijft zo, zei president Aleksandar Vucic. 'Servië is een neutraal land, en het moet oplossingen vinden om zijn luchtruim en zijn staat te beschermen', aldus het staatshoofd. Maar de EU vindt dat Belgrado, wil het toetreden tot de EU, wel eens wat meer in de Europese pas mag lopen. Servië drijft af richting China, stellen sommige analisten.
Vooralsnog lijkt Vucic op een hele renstal aan paarden te wedden. Hij koopt niet alleen Chinese wapensystemen, hij ging amper over tot sancties tegen Rusland, wil twaalf gevechtsvliegtuigen in Frankrijk kopen (Rafales), en nog eens twaalf Eurofighter Typhoons in het Verenigd Koninkrijk.
Toen het in Rome rustig was op straat vanwege de coronalockdown viel plots op dat er wilde zwijnen in de eeuwige stad opdoken, op zoek naar eten. Een schattig gezicht, zo'n everzwijn en zijn kleintjes, ook al plunderen ze vuilnisbakken.
Maar zo aaibaar vindt de Italiaanse regering ze niet meer. Ze vreest dat de beesten de Afrikaanse varkenspest verspreiden. En dus moeten ze eraan, kondigde staatssecretaris van volksgezondheid Andrea Costa vrijdag aan. Los van de angst dat het virus varkenshouderijen bereikt, zijn er thans simpelweg te veel zwijnen, vindt hij.
Italiaanse agrarische belangenbehartigers zoals de boerenkoepel Coldiretti zijn dat van harte met hem eens. Coldiretti wees in januari al op de verbreiding van de Afrikaanse varkenspest in andere delen van Italië, en gaf wilde zwijnen de schuld. 'Het is onverantwoord dat niemand naar onze waarschuwingen luistert', zei Coldiretti-president Ettore Prandini toen.
Wil je deze Europa-nieuwsbrief elke week per mail ontvangen? Schrijf je dan hier in. En hier zijn eerdere afleveringen.
• Dinsdag is het jaarlijkse Brussels Economic Forum, waar Eurocommissarissen, bewindslieden uit de EU-lidstaten en topeconomen met elkaar van gedachten wisselen. In deze editie onder meer met minister Sigrid Kaag van Financiën en IMF-hoofdeconoom Gita Gopinath.
• De milieucommissie van het Europees Parlement stemt dinsdag over de CO₂-grensbelasting. Die taks is een wapen tegen oneerlijke concurrentie door landen die te weinig doen tegen klimaatopwarming.
• Denktank CEPS discussieert woensdag over hervorming van de Europese asielregels, mede in het licht van de vluchtelingenstroom uit Oekraïne.
• De Moldavische premier Maia Sandu komt woensdag naar Brussel. Ze spreekt onder meer het Europees Parlement toe. Moldavië lonkt naar het lidmaatschap van de EU.
De Europese Commissie presenteert woensdag haar Repower EU-plan, over hoe de Unie het wegvallen van Russische energie moet opvangen. Lees het verhaal van FD-correspondent Ria Cats. Ook deze dag: een nieuwe editie van het Europese semester, de weging van de economische prestaties en hervormingen in EU-lidstaten.
• De Duitse bondskanselier Olaf Scholz brengt donderdag een bezoek aan Nederland.
Straf Café Europa, de Europa-podcast van Haagsch College, gaat dit keer over het effect van de Europese sancties richting Moskou. Met oud-ambassadeur in Moskou Renée Jones-Bos,Mathieu Segers en Annette van Soest.
Not all quiet De spanning tussen Brussel en de EU over de afspraken omtrent Noord-Ierland loopt weer op. Hoe verder? Beluister deze podcast.
'Netflix-taks' De Zwitsers omarmden zondag in een referendum de introductie van een speciale heffing van 4% over de omzet die streamingdiensten in Zwitserland halen. Het geld moet richting Zwitserse producties stromen. Frankrijk en Italië hebben al zo'n regeling.
Na dertig jaar Emmanuel Macron wil een vrouwelijke premier aanstellen, melden Franse media. De enige vrouwelijke premier die de Fransen ooit kenden was Edith Cresson, van 1991-1992.
Op herhaling Regeringspartij SPD verloor onlangs de verkiezingen in Sleeswijk-Holstein en zondag die in Noordrijn-Westfalen. In laatstgenoemde deelstaat leverde ook coalitiepartner FDP fors in.
FD Europamania wordt geschreven door Han Dirk Hekking, met deze week hulp van Jasper Houtman.Volg ook de FD-Brusselaars Ria Cats en Mathijs Schiffers. Heb je opmerkingen of nieuws? Laat het weten via feedback@fd.nl.
