Vooruitblikkend en verdiepend: dit is de wekelijkse dosis Europamania — alles wat je moet weten over ontwikkelingen in Europa. In deze editie: de fans van Poetin in de EU, Parijs kijkt naar heilige huisjes en de balans in Noord-Ierland verandert.
1. De vrienden van Moskou hopen op Rome
Het rechtse blok in Italië won zondag de verkiezingen (hier de officiële uitslagen). Twee van de drie partijen uit die coalitie hadden in het verleden warme banden met Moskou, of hebben. Silvio Berlusconi, de hoogbejaarde zakenman-politicus, gaf daar eind vorige week nog eens blijk van toen hij zei dat Vladimir Poetin, de sterke man in Moskou, alleen onder druk van de Russen en zijn ministers in actie was gekomen omdat die in Kiev een regering met 'nette mensen' wilden.
Het is dus logisch dat veel mensen zich zorgen maken over de vraag hoe pro-Russisch de nieuwe regering in Rome zal zijn. Eén ding is zeker: Giorgia Meloni, de leider van Fratelli d'Italia (FDI) en beoogd premier, schurkte anders dan haar coalitiegenoten Berlusconi en Matteo Salvini van Lega nooit tegen Poetin aan.
Of de Italiaanse uitslag het pro-Russische kamp in de EU versterkt, moet dus nog blijken. Wel is de uitslag in Rome een opsteker voor radicaal-rechtse partijen in de EU. Rassemblement National, het Spaanse Vox en PVV koesteren warme gevoelens voor Salvini's Lega dan wel Fratelli.
In Hongarije, de Poetin-vriendelijkste EU-lidstaat, is de hoop bij de regering van premier Viktor Orbán dat Meloni het Europese isolement van Hongarije verlicht, bijna tastbaar. Meloni kon het in het verleden alvast goed vinden met de 'Viktator'.
Als was het om het de pro-Russische koers van Boedapest nog eens te onderstrepen, ontmoette de Hongaarse minister van buitenlandse zaken Peter Szijjártó zijn Russische collega Sergej Lavrov vorige week bij de algemene vergadering van de VN. De EU had eerder gezegd dat ontmoetingen van individuele EU-lidstaten met Lavrov gezien de Russische opstelling bij de oorlog in Oekraïne niet veel zin hebben. Daarbij is de Unie bezig met nieuwe strafmaatregelen jegens Moskou.
... maar heeft dat zin?
Of Hongarije die steunt, moet blijken. Het land wil nota bene een referendum houden over het beëindigen van sancties tegen Rusland. Szijjártó vond dan ook dat een meeting met Lavrov wel zin had. 'Voor vrede heb je onderhandelingen nodig, en voor onderhandelingen een dialoog', stelde hij. Overigens heeft de Hongaarse regering geen mandaat van de EU of van Oekraïne om met Rusland te onderhandelen over vrede.
In New York ging ook minister van buitenlandse zaken Nikola Selakovic van EU-kandidaat-lidstaat Servië met Lavrov op de foto. Helemaal verrassend is dat niet: Servië schaarde zich niet achter de Europese sancties jegens Rusland.
In New York tekenden de twee ministers een plan voor toekomstige raadplegingen tussen Rusland en Servië. Dat verhinderde Selakovic zondag overigens niet om te waarschuwen dat Servië de uitslag van de 'referenda' in door Rusland bezette gebieden in Oekraïne niet accepteert.
Nog een minpuntje voor de Europese bondgenoten van Poetin: de Renaissance-partij van president Emmanuel Macron vraagt om een onderzoek naar Russische financiering van Franse politieke partijen, met name het radicaal-rechtse Rassemblement National van Marine Le Pen. Die partij wil nu een onderzoek naar geld uit Qatar dat Macrons beweging zou hebben gehad.
2. Durft Macron toch de pensioenen te lijf te gaan?
Hervorming van het Franse pensioenstelsel lukte president Emmanuel Macron niet in zijn eerste ambtstermijn. Maar in de verkiezingscampagne beloofde hij dat hij een nieuwe poging gaat wagen. Nu is het zo ver.
Vorige week onderstreepte de president in een interview dat verhoging van de pensioenleeftijd 'een noodzakelijkheid' is. Frankrijk kan het huidige regime, dat uitgaat van een pensioengerechtigde leeftijd van 62, financieel niet meer opbrengen, waarschuwde Macron. Hij ijverde eerder voor een verhoging tot 65.
Maandag overlegt Macron met de ploeg van premier Elisabeth Borne over een strategie voor hervorming van het stelsel. Alle opties liggen op tafel, klonk het vrijdag in Parijs. Eind van de week hakken we een knoop door, zei premier Borne maandag.
Een van de mogelijkheden is de pensioenleeftijd te veranderen via een amendement op de wet die de sociale zekerheid in Frankrijk financiert. Dat is een snellere route dan uitgebreide parlementaire behandeling.
Maar binnen de partijen die de president doorgaans steunen, rommelt het. Bijvoorbeeld Yaël Braun-Pivet, voorzitter van het parlement en lid van Macrons eigen partij, staat kritisch tegenover het genoemde amendement. Dat geldt ook voor François Bayrou, oprichter van de partij MoDem die al jaren met de president samenwerkt. 'Laten we samen drie of vier maanden nemen om samen na te denken', zei hij.
Let wel, zei Bayrou, we hebben het hier 'niet over een budgettaire herziening, we hebben het over een hervorming van de maatschappij'. Via overleg en een respectvollere werkwijze, kan de regering volgens hem een 'beslissende stap' zetten.
De Franse oppositiepartijen LFI en RN zijn tegen een verhoging van de pensioenleeftijd. De Fransen die eerder dit jaar op Macron stemden, zijn volgens enquêtes ook sterk verdeeld.
3. Protestanten in Noord-Ierland op achterstand
Politiek zit het de protestantse, streng-Britse Democratic Unionist Party in Noord-Ierland al niet mee; bij de laatste verkiezingen was Sinn Fein, die ijvert voor hereniging met Ierland, het grootste. En nu zijn er voor het eerst ook nog minder protestanten dan katholieken in Noord-Ierland, zo gaf een census vorige week aan.
De leider van Sinn Fein, Mary Lou McDonald, verloor geen tijd. Ze riep op tot een referendum over de hereniging van Noord-Ierland en Ierland. Dat deed ze ook al toen Sinn Fein de verkiezingen won. Het Goede Vrijdag-vredesakkoord maakt zo'n volksraadpleging over het doorsnijden van de Noord-Ierse banden met Londen, oftewel de 'border poll', mogelijk.
In Dublin zijn ze evenwel niet enthousiast. Laten we eerst werken aan de relatie met het Verenigd Koninkrijk, zei de Ierse minister van buitenlandse zaken Simon Coveney. Die is verslechterd door onenigheid over, jawel, de grens tussen Noord-Ierland en Ierland.
Europamania in je mailbox?
Wil je deze Europanieuwsbrief elke week per mail ontvangen? Schrijf je dan hier in. En hier zijn eerdere afleveringen.
Waar moeten we deze week op letten?
• President Christine Lagarde van de Europese Centrale Bank bezoekt maandag de commissie economische en monetaire zaken van het Europees Parlement.
• Hoe verder met de euro? President Klaas Knot van De Nederlandsche Bank spreekt dinsdag bij het congres Euro at 20 van Studio Europa Maastricht. Fris uw geheugen op met de eurospecial van het FD.
• Instituut Clingendael biedt woensdageen dagvullend debatprogramma over de oorlog in Oekraïne en de gevolgen daarvan voor Europa. Onder andere Jaap de Hoop Scheffer spreekt, net als Gerald Knaus van het European Stability Initiative.
• De EU-ministers van economische zaken komen donderdag bijeen. Ze praten onder meer over de voorstellen van de Europese Commissie om het bedrijfsleven in tijden van crisis te verplichten voorraden op te bouwen.
• Vrijdag overlegt de EU bij een ingelast energieoverleg over hulp aan huishoudens en bedrijven.
• Het FD houdt op 6 oktober het debat Naar een Europees leger. Sprekers zijn onder anderen minister van Defensie Kajsa Ollongren, WRR-lid Mathieu Segers van Maastricht University en voormalig commandant der landstrijdkrachten Mart de Kruif. Lees ter voorbereiding dit artikel van Mathieu Segers.
Meer lezen (en luisteren)?
De oorlog Gersthofen bij Augsburg heeft een Wernher von Braun-straat, de Duitse nazi die na de oorlog in de VS bij de Nasa in dienst trad. De bedoeling was die straat te hernoemen, maar de finale stemming in de gemeenteraad liep anders af dan gedacht.
Je verwacht het niet De advocaat Rainer Fuellmilch zamelde geld in voor een aanklacht tegen de chef van het Duitse RIVM en een viroloog wegens het Duitse coronabeleid, met daarbij een eis om schadevergoeding. Die zou miljarden moeten bedragen. Intekenen op de claim kon via overmaking van €800 plus btw. Inmiddels beschuldigen voormalige partners Fuellmilch van bedrog.
Zonder (en met) Poetin Duitsland heeft een contract gesloten met de Verenigde Arabische Emiraten voor de leverantie van vloeibaar gas. Lees hier een reconstructie hoe Duitsland steeds afhankelijker raakte van Gazprom. Voor de liefhebbers ook nog dit interview met de Britse agent Christopher Steele. Verder: Le Figaro speculeert over het einde van Poetin.
In Oekraïne Rusland hield nepreferenda in de door haar bezette gebieden in Oekraïne. Denktank OSW belicht de recente deal over de ruil van gevangenen tussen Kiev en Moskou.
Europamania wordt geschreven door Han Dirk Hekking.Volg ook de FD-Brusselaars Ria Cats en Mathijs Schiffers. Heb je opmerkingen of nieuws? Laat het weten via feedback@fd.nl.
