Vooruitblikkend en verdiepend: dit is de wekelijkse dosis Europamania — alles wat je moet weten over de ontwikkelingen in Europa. In deze editie: Hongaren bezorgd over batterijen, heftige presidentsverkiezingen in Tsjechië en Spanje steggelt over recht op abortus.
1. Hongaren wijzen de heilige graal af
Menig autoproducerende EU-lidstaat doet mee in de strijd om het binnenhalen van de heilige graal in de automotive: een fabriek voor de productie van batterijen voor elektrische auto's. Dat versterkt de toekomstpotentie van autofabrieken in de nabijheid.
Om die reden ging in augustus vorig jaar de vlag uit in Boedapest en omstreken. Hongarije sloot toen namelijk een miljardendeal met de Chinese batterijfabrikant CATL om een nieuwe fabriek te bouwen bij Debrecen, een industriestad in het oosten van het land. Debrecen wreef zich al eerder in de handen doordat het eerder een nieuwe fabriek van BMW wist aan te trekken.
De bouw daarvan is in volle gang. BMW gaat in Debrecen ook batterijpakketten vervaardigen, liet het bedrijf vorig jaar weten. Het Koreaanse Samsung SDI gaat mogelijk met BMW samenwerken.
Maar niet iedereen in de regio hangt de vlag uit. Een recente bijeenkomst over de plannen van CATL waarbij de gemeente, de regering en omwonenden aanwezig waren, verliep volgens media in Hongarije tumultueus. De laatste groep is kritisch over de plannen. Ze vrezen dat de CATL-fabriek te veel water gaat verbruiken, wat tot tekorten in de regio zal leiden.
Verder maken ze zich zorgen over het productieproces. Daarbij gebruikt CATL veel chemicaliën.
Elders in Hongarije, bijvoorbeeld in Györ, waren ook al protesten tegen batterijproductie. Hier spelen eveneens zorgen over het waterverbruik van de fabriek.
2. Ex-generaal ligt voor op ex-premier
Tsjechië kiest vrijdag en zaterdag een nieuwe president. De strijd gaat tussen oud-militair Petr Pavel en oud-premier annex zakenman Andrej Babis. Volgens de laatste peilingen heeft Babis een wonder nodig om te winnen. Enquêteur STEM geeft Pavel 57,6% van de stemmen, opiniepeiler Kantar schuift hem 53% toe. In beide gevallen ligt Babis ver achter. Wel zijn er nog flink wat zwevende kiezers.
In de campagne vallen met name de aanvallen op Pavel op. Zo circuleert een door een Russische zender gemanipuleerd filmpje dat de oud-militair woorden in de mond legt bij een bijeenkomst in Ostrava. Pavel vestigde er zelf de aandacht op via Twitter. Volgens Tsjechische media is het filmpje via socialmedia-adressen van Babis' ANO-partijen op grote schaal verspreid.
De Tsjechische politie begon verder een onderzoek naar de herkomst van sms'jes die sommige Tsjechen na de eerste ronde van de presidentsverkiezingen ontvingen. Daarin krijgen ze een bedankje dat ze op Pavel hebben gestemd. En nu mogen ze bij het Tsjechische leger een wapen afhalen voor hun mobilisatie voor Oekraïne afhalen, meldt de tekst.
De oorlog in Oekraïne is voor Babis een belangrijk verkiezingsthema. Hij stelde eerder vraagtekens bij de betrouwbaarheid van Pavel omdat die diende in het Tsjechoslowaakse leger (en communist was). Pavel is een oorlogshitser, zegt Babis daarbij, 'de generaal gelooft niet in vrede', zoals op verkiezingsborden van Babis' ANO-partij staat.
Zondag, bij het verkiezingsdebat tussen de twee kandidaten op de Tsjechische publieke omroep, probeerde de oud-premier zich op te stellen als man van de vrede. Babis ging de mist in bij de vraag of Tsjechië als Navo-lidstaat militairen zou moeten sturen als Rusland de Navo-landen Polen en de Baltische staten zou aanvallen. 'Zeker niet', antwoordde hij. 'Ik wil vrede.'
Op deze wijze zou Tsjechië de Navo-afspraken schenden. Na afloop trachtte Babis de schade te repareren. 'Ik wilde niet antwoorden op een hypothetische vraag.' Hij zou artikel 5 van het Navo-verdrag, dat over wederzijdse bijstand gaat bij een aanval, wel degelijk naleven, zo verzekerde hij.
3. Tumult over abortusplan in Spaanse regio
Hongarije voerde vorig najaar een verscherping van de abortuswet door. Artsen zijn sindsdien verplicht vrouwen die een abortus willen, te laten luisteren naar de hartslag van de foetus.
In Spanje kondigde de rechtse coalitie van Partido Popular (PP) en Vox in de regio Castilla y Léon recent ook zo'n regeling aan. Tot ergernis van de socialistische minderheidsregering in Madrid. Vox wilde bepalen dat zwangere vrouwen die een abortus willen, een 4D-scan van de foetus onder ogen zouden krijgen en zouden kunnen luisteren naar de hartslag.
De regering van premier Pedro Sánchez vond de regeling strijdig met de afgelopen december nog versoepelde abortuswet, en dat Castilly y Léon nu onoorbare druk op vrouwen zou gaan leggen. Ze eiste daarom dat het plan binnen twee maanden van tafel ging. Anders zou ze het regiobestuur voor het constitutionele hof slepen.
Dat is niet meer nodig, concludeerde Madrid echter vrijdag. Want eerder in de week had de PP zijn handen van de verplichte elementen in het Vox-plan afgetrokken. Wat Madrid bestrijdt, bestaat niet, stelde regiovoorzitter Alfonso Fernández Mañueco.
Dit weer tot ergernis van Vox, die er de coöperatie echter ook niet voor wilde opzeggen. Het laatste woord over de kwestie is dus nog niet uitgesproken.
Europamania in je mailbox?
Wil je deze Europanieuwsbrief elke week per mail ontvangen? Schrijf je dan hier in. En hier zijn eerdere afleveringen.
Waar moeten we deze week op letten?
• ECB-directielid Fabio Panetta is maandag bij de commissie economische zaken van het Europees Parlement. Hij spreekt over de digitale euro.
• De Oostenrijkse kanselier Karl Nehammer brengt maandag een bezoek aan de Bulgaars-Turkse grens. Vorig jaar blokkeerde Wenen de toetreding van Bulgarije en Roemenië tot het Schengengebied.
• Premier Mark Rutte is dinsdag op bezoek bij voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie.
• Eurocommissaris van milieu Virginijus Sinkevičius komt dinsdag met aanscherping van het beleid om bestuivende insecten zoals bijen te beschermen. Lees hier het gesprek dat FD-correspondent Mathijs Schiffers vorig najaar met Sinkevičius had.
• Het Peterson Institute for International Economics debatteert dinsdag online over de positie van de Londense City na de brexit.
• De EU-ministers van binnenlandse zaken en justitie overleggen donderdag over het Europese migratiebeleid. Lees ter voorbereiding dit verhaal. Ook op de agenda: de strijd tegen digitale misdaad. Bij denktank EPC is trouwens op dezelfde dag een debat over migratie.
• Denktank Bruegel belicht donderdag bij een webinar het thema robotisering.
Meer lezen?
Voor later De Fransen demonstreerden vorige week tegen de plannen om de pensioenleeftijd te verhogen. Lees dit stuk nog eens na. Zo'n 44% van de Fransen wil eerder stoppen met werken, ook als daar een lager pensioen tegenover staat. Intussen heeft vakbond CGT stakingen aangekondigd in de energiesector.
Poetins pijn De economische strafmaatregelen tegen Rusland werken, zo wijst onderzoek van de Duitse denktank DGAP uit. EU-voorman Charles Michel wil intussen Russisch geld naar Oekraïne sluizen en Hongarije blijft tegenstribbelen bij Europese strafmaatregelen.
Hergebruik Zweden meldde onlangs de vondst van een grote voorraad aan zeldzame aardmetalen (lees het verhaal van FD-correspondent Ria Cats). Recycling kan de EU ook aan dit soort stoffen helpen, maar er zijn barrières, signaleert deze analyse van denktank CEPS.
Orbans vrienden De Hongaarse websites Telex en Direkt36 doken nog dieper in de relatie tussen premier Viktor Orbán en zakenlieden. Ondertussen wil het Europees Parlement een onderzoek naar de handel en wandel van Eurocommissaris van uitbreiding Olivér Várhelyi.
Belofte maakt schuld Hans Leytens, de nieuwe baas van het Europese grensagentschap Frontex, zegt toe een einde te maken aan de 'pushbacks' waarmee EU-lidstaten asielzoekers weer over de grens zetten.
Zware voet Als Duitsland een maximumsnelheid op de snelweg zou invoeren, zou dat het klimaat serieus helpen, zegt het Duitse ministerie van milieu.
Shitstorm Boerenorganisatie LTO kondigt een procedure tegen de Europese Commissie aan nadat Brussel (opnieuw) duidelijk had gemaakt aan minister Piet Adema van Landbouw dat Nederland geen overgangsjaar voor strengere mestregels mag doorvoeren. Adema zelf wist dat al lang. Lees ook dit Kamerstuk.
Europamania wordt geschreven door Han Dirk Hekking. Volg ook de FD-Brusselaars Ria Cats en Mathijs Schiffers. Heb je opmerkingen of nieuws? Laat het weten via feedback@fd.nl.
