Vooruitblikkend en verdiepend: dit is de wekelijkse dosis Europamania — alles wat je moet weten over de ontwikkelingen in Europa. In deze editie: de Italiaanse pogingen om meer gas en olie uit Noord-Afrika te halen, dure maar snelle treinen en andermans stikstofellende.
1. Giorgia Meloni op pad voor fossiele diplomatie
De regering van haar voorganger, Mario Draghi, deed er al veel aan om de banden met producenten in Noord-Afrika en de Golf aan te halen in de hoop wegvallende Russische leveranties van olie en gas op te vangen. En nu heeft premier Giorgia Meloni zelf ook haar opwachting gemaakt in Algerije en Libië.
Vorige week maandag en dinsdag bezocht de Italiaanse minister-president Algiers. Daar maakte ze afspraken over een pijpleiding voor het vervoer van waterstof naar Italië, en over verdere verhoging van de Algerijnse gasexport. Zaterdag was ze in Libië. Daar sloot het Italiaanse energieconcern ENI onder Meloni's toeziend oog een gasdeal ter waarde van $8 mrd met het Libische staatsbedrijf NOC.
Het akkoord heeft betrekking op de ontwikkeling van twee gasvelden in de zeebodem. In 2026 moeten ze gas gaan produceren. Maar het ging bij de besprekingen in Tripoli niet alleen over energie. Meloni sprak met premier Abdelhamid Dbeibah ook over het tegengaan van migratie vanuit Libië naar Italië. Rome gaat de Libiërs vijf nieuwe schepen verschaffen voor patrouilles op de Middellandse Zee, zo zei Dbeibah.
Of er veel van de afspraken met Tripoli gaat komen, moet blijken. De regering in de Libische hoofdstad heeft wel de steun van de internationale gemeenschap, maar Dbeibah heeft concurrentie van een rivaliserende regering in Sirte, 450 kilometer ten oosten van Tripoli.
Nu is ENI al sinds 1959 in Libië actief. Het Italiaanse bedrijf is dus wel gewend aan onzekerheid. Maar ook rond de Italiaanse afspraken met Algerije hangen vraagtekens. De energie-infrastructuur in dat land heeft veel last van achterstallig onderhoud. Het is onduidelijk of Algiers kan leveren wat er is beloofd.
Voor Rome is de inzet hoog: de Italiaanse regering wil een grotere rol spelen bij de doorvoer van Noord-Afrikaanse energie naar de Europese markt. Maar zakendoen in deze regio blijft lastig, vooral in Libië. Ook al, zo stelden denktanks eerder vast, omdat EU-lidstaat Frankrijk in het verleden een andere factie in de oorlog steunde dan Italië.
2. Flitstreinen kosten goud geld, maar dan heb je ook wat
Eurostar kondigde vorige week een extra dagelijkse dienst tussen Amsterdam en Londen aan. Die gaat volgend jaar rijden. Het aanbod van hogesnelheidsreizen naar de Britse hoofdstad stijgt zo van vier naar vijf.
Dat is schraal als je het hogesnelheidsaanbod in andere landen zoals Frankrijk, Spanje en Italië bekijkt. Maar veel snelle grensoverschrijdende verbindingen heeft Europa nu eenmaal niet. Aanleg van rails vergt tijd en geld.
Hoeveel eigenlijk? Volgens een onderzoek van EY en de Bocconi Universiteit, vorige week door belangenbehartigers van spoorbedrijven gepresenteerd, zou een hogesnelheidsrailnet dat hoofdsteden en grote steden in de EU verbindt, zo'n €550 mrd kosten. Da's een enorme hoeveelheid geld, maar EY becijfert de opbrengst van zo'n net in 2070 op €750 mrd in de vorm van met name milieuwinst.
De genoemde investeringen gaan niet alleen uit van nieuwe rails, maar ook van verbetering van bestaande trajecten zodat er snelle treinen gebruik van kunnen maken. In het bedrag zijn ook de kosten van het moderne signaleringssysteem ERMTS meegenomen.
Het plan klinkt als toekomstmuziek, maar feit is dat de Europese Commissie het railverkeer via hogesnelheidstreinen wil hebben verdubbeld. Op dit moment is er een net van 13.000 à 15.000 kilometer. Dat zou in 2030 20.500 kilometer kunnen zijn, en in 2050 49.400 kilometer, analyseert EY. Als dat laatste werkelijk gebeurt, vindt in 2070 54% van het reizigersverkeer in Europa via de hogesnelheidstrein plaats, meent de consultant.
3. Stikstof een Nederlands probleem? Welnee
Je hoort mensen wel eens zeggen dat Nederland de enige EU-lidstaat is die zich druk maakt over de uitstoot van stikstof door de landbouw (maandag was er over dit thema weer somberstemmend nieuws). Dat past dan in het gevoel dat Nederland als het om het naleven van Europese regels gaat altijd roomser is dan de paus.
Onder meer de recente problemen rond de mestregels illustreren dat dit laatste beeld niet klopt. En andere EU-lidstaten gaan wel degelijk over tot stikstofactie. Kijk bijvoorbeeld naar de Vlaamse minister van omgeving Zuhal Demir. Die heeft de afgelopen jaren 90% van de aanvragen voor de vergunning van nieuwe stallen in de veehouderij afgewezen, zo meldde De Tijd vrijdag.
Demir onderbouwt de afwijzing door te stellen dat de nieuwe stallen een te grote impact op de natuur zouden hebben. Ze is bezig met een nieuw stikstofdecreet. Ondertussen is het aantal aanvragen voor nieuwe stallen fors verminderd.
De Vlaamse Boerenbond kwam in december 2022 met een eigen voorzet om het probleem aan te pakken. De belangenbehartiger stelt onder meer dat de stikstofemissie de komende jaren sowieso gaat dalen daar veel veehouders geen opvolger hebben. Maak afspraken met hen, suggereerde de organisatie. Maar minister Demir kieperde de suggestie direct in de prullenbak.
Lees hier een interview dat het FD vorig jaar met Demir had.
Europamania in je mailbox?
Wil je deze Europanieuwsbrief elke week per mail ontvangen? Schrijf je dan hier in. En hier zijn eerdere afleveringen.
Waar moeten we deze week op letten?
• De Franse president Emmanuel Macron bezoekt maandagavond premier Mark Rutte. De twee zullen het hebben over het Europese antwoord op de Amerikaanse Inflation Reduction Act, waarvan EU-lidstaten vrezen dat ze bedrijven uit Europa weglokt.
• De EU-ministers van landbouw, onder wie Piet 'Derogatie' Adema, treffen elkaar maandag in Brussel. Op de agenda onder meer de zorgen van buurlanden van Oekraïne over de toegenomen invoer van landbouwproducten uit dat land.
• De Europese Rekenkamer komt dinsdag met een rapport over hoe de interne markt voor stroom functioneert. Donderdag volgt een analyse van een reeks coronamaatregelen.
• Frankrijk maakt zich op voor een tweede stakingsdag gericht tegen hervorming van het pensioenstelsel. Blijf dinsdag thuis werken, raadt de regering aan.
• De Brusselse denktank Martens Centre debatteertwoensdag online over de EU-regulering van kunstmatige intelligentie.
• Het Hof van Justitie van de EU komt donderdag met een arrest in een intrigerende casus over een man die vanuit Luik chemicaliën leverde voor de productie van drugs in Nederland. Daarvoor werd hij in 2020 veroordeeld. Maar had hij de leverantie moeten melden? Volgens Europese regels wel.
• Vrijdag is de EU-Oekraïnetop. Die gaat over het EU-pad van het land, maar natuurlijk ook over de oorlog met Rusland. Oekraïne kreeg zware tanks van het Westen toegezegd en vraagt nu moderne gevechtsvliegtuigen. De Duitse bondskanselier Scholz zegt dat Berlijn die niet levert, Nederland staat anders in de discussie. Maar: is het nodig?
Meer lezen (en luisteren)?
Over het Kanaal De denktank UK in a changing Europe discussieerde recent over de toekomst van de Brits-Europese relatie. Kijk hier het debat terug. Lees ook het verhaal van FD-correspondent Joost Dobber.
De schuld van Wie veel last heeft van inflatie, heeft ook veel minder vertrouwen in de Europese Centrale Bank, zo blijkt uit dit artikel.
Zoekertje De Duitse denktank IW bekeek tot 2026 bij welk beroep het tekort aan vakpersoneel het grootste is. Als je een opleiding hebt voor de kinderopvang of softwareontwikkelaar bent, zit je goed.
Timing Vlak bij de Hongaarse oostgrens woedt oorlog. Geen handige tijd voor een reorganisatie van het topkader bij het Hongaarse leger, zou je denken. Toch gebeurde dat, meldt Telex.hu.
De klok tikt De Griekse regering overleefde vrijdag een vertrouwensstemming in het parlement. Die ging over het afluisteren en bespioneren van oppositiepolitici, journalisten en militairen, een schandaal dat het land al maanden in zijn greep houdt.
Europamania wordt geschreven door Han Dirk Hekking. Volg ook de FD-Brusselaars Ria Cats en Mathijs Schiffers. Heb je opmerkingen of nieuws? Laat het weten via feedback@fd.nl.
