In het kort
- Rutte en Van der Plas hebben een eerste ontmoeting sinds de Statenverkiezingen.
- De BBB-leider heeft 'vertrouwen' op de agenda gezet.
- In het kabinet ligt intussen het voorgenomen stikstofbeleid op tafel.
Voor de Provinciale Statenverkiezingen kon VVD-premier Mark Rutte in zijn agenda geen gaatje meer vinden voor een debat met Caroline van der Plas. 'Een negeerspelletje', noemde de BBB-leider het dinsdag. Nu haar partij veruit als de grootste uit bus is gekomen, met naar het zich laat aanzien 17 zetels in de Eerste Kamer, had de premier wel tijd.
Het is illustratief voor de snel veranderde positie van de BBB in de landelijke politiek, al waren de verkiezingen officieel provinciaal. Rutte en Van der Plas spraken elkaar dinsdag een uur lang op de 'Hooizolder', een van de 'karakteristieke' vergaderruimtes van restaurant De Landbouw in Wassenaar. 'De premier was op bezoek bij ons', zegt een medewerker van de partij. 'Op onze uitnodiging, op een door ons gekozen locatie.'
Leuk gesprek
Na afloop wilde Rutte weinig kwijt over het samenzijn. 'Een leuk gesprek', aldus de premier later op de dag in de Tweede Kamer. 'Het was een beetje praten over de situatie, zonder zaken te doen.' Van der Plas was voorafgaand aan het vragenuurtje spraakzamer. 'Ik heb de vertrouwenscrisis prominent naar voren gebracht', zei de BBB-leider, die herhaaldelijk verwees naar de hoger dan gemiddelde opkomst bij de Statenverkiezingen. 'Meestal blijven ontevreden mensen thuis, dit keer zijn zij komen stemmen.'
Uiteraard kwam ook stikstof aan de orde tijdens de lunch. 'Ineens kunnen er dingen wel', zei Van der Plas. Ze is 'best wel een beetje boos' dat aanpassingen aan het stikstofbeleid na deze verkiezingen wel bespreekbaar zijn. 'Ik zeg het al twee jaar in de plenaire zaal van de Tweede Kamer', aldus de BBB-leider die ageert tegen de deadline voor stikstofhalvering in 2030 en onteigening van boeren. 'Ik vraag me dus af, waarom kon het die twee jaar niet?'
Zwaar aangeslagen CDA
Stikstofminister Christianne van der Wal (VVD) bevestigde dinsdag dat het kabinet praat over het voorgenomen stikstofbeleid. 'Het signaal van de kiezer is heel duidelijk', zei ze. 'Tegelijk hebben we een groot probleem op te lossen met natuur en stikstof. En dat is de vraag die we in het kabinet aan het bespreken zijn.' Een andere toon dan woensdag op de uitslagenavond, toen Van de Wal nog weinig ruimte voor aanpassingen zag.
De grootste druk komt vanuit het CDA. De partij is zwaar aangeslagen na het grote verlies bij de Statenverkiezingen, ook in provincies waar de christendemocraten decennia lang de grootste waren. Dinsdag zat de Kamerfractie opnieuw uren bijeen en in de avond is er opnieuw crisisberaad in de top van de partij. De positie van partijleider Wopke Hoekstra, de koers van de partij en de verhoudingen binnen de coalitie staan daar allemaal ter discussie.
Laten klappen
Vorige week al zei Hoekstra dat het kabinet moet bewegen op de 'grote dossiers'. Zijn partijgenoot Hugo de Jonge, minister van Wonen, zei dinsdag, na afloop van overleg met andere leden van het kabinet, dat 'het niet gepast is om te zeggen: we gaan gewoon verder waar we mee bezig waren'.
Daarmee zitten de CDA'ers op een andere koers dan D66. 'Wij houden ons graag aan afspraken die er zijn, hoe moeilijk ze ook zijn', aldus Sigrid Kaag, partijleider en minister van Financiën. 'Dat zegt D66 al lang, die blijven maar in die loopgraven zitten', reageert Van der Plas. 'Kennelijk zijn zij bereid het kabinet daarop te laten klappen.'
Niet alleen de coalitie zoekt een antwoord op de verkiezingsuitslag. De voltallige oppositie in de Tweede Kamer eiste een debat. Daar lagen de coalitiepartijen aanvankelijk voor. Maar aan het begin van de avond veranderden zij van mening. Het debat komt er, maar wel pas op 4 april.
