Het Britse Lagerhuis heeft ingestemd met het akkoord dat de brexitruzie over de Noord-Ierse grens moet oplossen. De stemming was een zege voor premier Rishi Sunak (Conservatieven), die slechts 29 tegenstemmen kreeg.
Sunak en voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie maakten eind vorige maand nieuwe afspraken over de toepassing van de Noord-Ierse grensregeling. Daarmee kwam er een einde aan een slepende kwestie, die de relatie tussen Brussel en Londen ernstig onder druk had gezet. Ook is het risico dat de onderlinge meningsverschillen uitlopen op een handelsconflict daardoor veel kleiner geworden.
Wel moest Sunak de deal nog door het eigen parlement krijgen. De Noord-Ierse partij DUP en ook sommige van de brexithardliners in Sunaks eigen partij kondigden al aan tegen te stemmen. Ook oud-premiers Boris Johnson en Liz Truss zeiden zich tegen het nieuwe akkoord te keren. Maar omdat oppositiepartij Labour zich achter de deal schaarde, leek het er vooraf al op dat Sunak de stemming zou winnen.
Voor Sunak was het echter van belang de groep rebellerende partijgenoten klein te houden, om te voorkomen dat zijn deal dankzij de Labour-stemmen zou worden aangenomen. Dat lukte: slechts 22 Tory's verwierpen het akkoord. Wel onthield een grote groep van enkele tientallen partijgenoten zich van stemming.
Gevoelige landgrens
Sinds de effecten van de brexit op 1 januari 2021 voelbaar werden, bouwden de spanningen zich op rond de Noord-Ierse grens. Om een gevoelige landgrens met EU-lidstaat Ierland te voorkomen werd het Noord-Ierlandprotocol opgetuigd. Noord-Ierland blijf als enige Britse regio de regels van de Europese markt voor goederen volgen, en er kwam een douanegrens in de Ierse Zee.
Dat betekende grenscontroles voor zendingen vanuit Engeland, Schotland en Wales naar Noord-Ierland. Ook had het pro-Britse deel van de Noord-Ierse gemeenschap het gevoel tweederangsburger in eigen land te zijn geworden.
Verder hadden brexiteers bezwaar tegen het feit dat Europese regels via Noord-Ierland nog invloed hielden in het Verenigd Koninkrijk. Daarom blokkeerde de DUP, de op een na grootste politieke partij van Noord-Ierland, de vorming van een regering.
De deal komt aan deze bezwaren tegemoet door de komst van een 'groene route' voor goederen die uitsluitend bestemd zijn voor Noord-Ierland. Die route is gevrijwaard van ingrijpende grensformaliteiten. Ook kunnen Noord-Ieren weer zonder gedoe met hun huisdieren de Ierse Zee oversteken en zullen alle door het VK goedgekeurde medicijnen in Noord-Ierland beschikbaar zijn.
