Vooruitblikkend en verdiepend: dit is de wekelijkse dosis Europamania — alles wat je moet weten over de ontwikkelingen in Europa. In deze editie: witte lijnen, het aanhoudende Hongaarse gejen richting Zweden en de verkiezingen in Finland.

1. Witte lijnen door heel Europa

In rioolwater kan je veel stofjes detecteren die iets zeggen over het milieu en over de gezondheid van mensen. Tijdens de coronapandemie hielden onderzoekers bijvoorbeeld bij hoeveel virusdeeltjes er in afvalwater aanwezig waren. Dat gaf een indicatie van de verspreiding van het virus in het land.

Het EMCDDA, het EU-agentschap voor onderzoek naar drugsgebruik in de Europese Unie, liet het afgelopen jaar ook rioolwater doorlichten. Maar dan om meer te weten te komen over het gebruik van verdovende middelen in de EU. Vorige week publiceerde de instantie de resultaten en wat blijkt: het cocaïnegebruik in de Europese Unie stijgt.

Het agentschap analyseerde het afvalwater in 104 Europese steden in 21 landen in één week in maart-april 2022. Het water kwam van innamepunten bij rioolzuiveringen die 54 mln mensen 'bedienen'. De onderzoekers zochten behalve naar sporen van cocaïne ook naar resten ketamine, amfetamine, MDMA, 'crystal meth' en cannabis.

Volgens EMCDDA-baas Alexis Goosdeel wijzen de resultaten op een 'wijdverbreid en complex drugsprobleem'. Op bijna elke locatie vond het agentschap sporen van de genoemde drugs.

Volgens de EU-instantie was crystal meth voorheen vooral aanwezig in Tsjechië en Slowakije. Maar nu zitten er resten van deze stof ook in het afvalwater in België, Oost-Duitsland, Spanje, Cyprus en Turkije, alsmede Denemarken, de Baltische staten, Finland en Noorwegen.

Cocaïne trof het EMCDDA vooral aan in het rioolwater in Spanje, Portugal, België en Nederland, maar ook in toenemende mate in Midden-Europa. In het weekeinde liggen de waarden hoger dan gedurende de werkweek. Amsterdam en Antwerpen spannen de kroon qua cocaïnegebruik, zo valt in het EMCDDA-verslag te lezen.

Wat opvalt in de interactieve kaarten uit het onderzoek, is dat er in Frans rioolwater kennelijk geen drugsresten zijn. Franse zuiveringsstations deden wel aan het onderzoek mee, maar telkens vallen hoge waarden in andere Europese steden op en is er op de kaart van Frankrijk niets te zien.

Update: De EMCDDA meldt dat het onderzoek over 2022 inderdaad geen data uit Frankrijk bevat. In 2021 lagen de gevonden waarden voor cocaïne in afvalwater uit Parijs onder die uit Rotterdam en Antwerpen, maar behoren de scores in de Franse hoofdstad wel tot de top. De resultaten hangen ook af van welke week de monsters zijn genomen, aldus het EU-agentschap.

2. Hongarije jent de Zweden II

Begin maart meldde Europamania al eens dat Hongarije de besluitvorming over de Zweedse toetreding tot de Navo op zijn zachtst gezegd niet vlot afrondt. Bij de Europese top van donderdag en vrijdag bleek opnieuw dat de regering van premier Viktor Orbán de zaak graag nog even rekt. Reden: de Zweedse regering heeft Hongarije beledigd.

Wat voor probleem hebben Hongaarse politici eigenlijk met Zweden? Dat vroeg de Zweedse premier Ulf Kristersson zich af. Nou, dat wilde Orbáns kabinetschef Balázs Orbán wel toelichten. Hij wees op drie eerdere uitlatingen van Zweedse politici die Boedapest als onprettig had ervaren, waaronder een kritische opmerking over Hongarije van Kristersson zelf.

Bij de top in Brussel zei de Zweedse premier dat hij van zijn Hongaarse collega geen opheldering had gekregen. Premier Orbán zei dat Hongarije de Zweedse toetreding tot het bondgenootschap niet wil vertragen, maar dat was het dan ook. 'Ik zei geen reden voor verder uitstel, maar elk land maakt zijn eigen afwegingen', aldus Kristersson. De Hongaarse minister van buitenlandse zaken Péter Szijjártó zei vrijdag dat hij de buitenlandse kritiek op Hongarije zat is.

Op de achtergrond spelen de onderhandelingen tussen Boedapest en Brussel over EU-subsidies. De Europese Commissie bevroor vorig jaar €5,8 mrd aan EU-coronaherstelgeld voor Hongarije, wegens zorgen over de Hongaarse rechtsstaat en de trage Hongaarse aanpak van corruptie met EU-fondsen.

Daarbij heeft Boedapest ook voorlopig naast €22 mrd aan zogeheten cohesiefondsen gegrepen. Dit vanwege de controverse over het schenden van EU-asielregels, het inbreken op de onderwijsvrijheid en de Hongaarse wet die verbiedt dat kinderen onder de achttien jaar oud via media of op school toegang krijgen tot informatie over homoseksualiteit en geslachtsverandering. De Hongaarse minister van justitie Judit Varga stelde kortgeleden op Facebook aangaande het eerste verwijt, dat Hongarije bij zijn beleid blijft.

3. Finse premier moet knokken voor haar post

Finland gaat zondag officieel naar de stembus, maar het land kent ook de mogelijkheid om vooraf al te stemmen. Zondag had bijna een kwart van de kiezers in Finland dat al gedaan.

Maar wie gaat er winnen? Premier Sanna Marin kreeg mede door haar uitgesproken steun voor Oekraïne grote internationale bekendheid, maar haar sociaaldemocratische partij SDP ligt in de peilingen achter op de conservatieve Kokoomus (de Nationale Coalitiepartij). Uit een recente peiling voor de krant Helsingin Sanomat bleek recent dat die partij bijna zo'n twee procentpunt meer stemmen zou halen dan de SDP (19,3%).

Marin concurreert daarbij met de Finnen-partij om de tweede plaats. De leider daarvan, Riikka Purra, focust bij de verkiezingsstrijd op het thema immigratie. Ze wil de migratie naar Finland (die vorig jaar groeide) afremmen. In 2022 vroegen overigens ruim 47.000 Oekraïners in Finland om tijdelijke bescherming.

Een ander verkiezingsthema zijn de overheidsfinanciën. De schuldenlast van Finland is net zoals bij andere landen gegroeid vanwege de coronacrisis. Maar zeggen dat er een schuldencrisis in Finland dreigt, zoals sommige partijen doen, is misleidend, vinden commentatoren. Dat Helsinki in het debat over Europese schulden tot het afkeurende kamp behoort, was al bekend.

Europamania in je mailbox?

Wil je deze Europanieuwsbrief elke week per mail ontvangen? Schrijf je dan hier in. En hier zijn eerdere afleveringen.

Waar moeten we deze week op letten?

• Duitsland heeft maandag last van omvangrijke stakingen. Die treffen het trein- en luchtvaartverkeer hard. En dat terwijl de Duitsers toch minder staken dan inwoners van andere landen in de EU. Vakbond Verdi wil van geen wijken weten.

• De Duitse bondskanselier Olaf Scholz brengt maandag een bezoek aan Nederland. De plaats van overleg is het Depot Boijmans Van Beuningen in Rotterdam.

• Eurocommissaris Paolo Gentiloni (economische zaken) is maandag in Tunesië om te praten over economische steun aan dat land.

• Wat betekende het recente bezoek van de Chinese leider Xi Jinping aan Moskou? Daarover is maandagmiddagdit webinar. Donderdag is de Spaanse premier Pedro Sánchez te gast bij Xi. Lees ook nog even deze analyse over de vervolging van Vladimir Poetin. En deze.

• De EU-ministers die verantwoordelijk zijn voor energiekwesties komen dinsdag bijeen in Brussel. Ze gaan het hebben over gas en waterstof. Lees ook dit verhaal van FD-correspondent Mathijs Schiffers.

• Het Institut Jacques Delors discussieert woensdag online over de aanpassing van de Europese schuld- en begrotingsregels.

• Donderdag is er een hoorzitting bij het Hof van Justitie van de Europese Unie over informatie over MH17 en het Oekraïense luchtruim, die zender RTL opvroeg bij de Nederlandse staat. De zender kreeg die informatie niet.

• Montenegro gaat zondag naar de stembus voor de tweede ronde in de presidentsverkiezingen. In de eerste ronde haalde geen der kandidaten meer dan 50%. Oudgediende Milo Djukanovic (33 jaar was hij premier of president) neemt het op tegen oud-minister van economische zaken Jakov Milatovic. Diens kaarten lijken beter.

Meer lezen (en luisteren)?

Tegenwind President Emmanuel Macron houdt vast aan verhoging van de pensioenleeftijd. Bijna tweederde van de Fransen blijft de verlammende acties tegen de hervorming steunen. En radicaal-rechts profiteert electoraal van Macrons standvastigheid. En er is los van het pensioenprotest meer boosheid in Frankrjik - lees dit weblog over de heftige protesten van afgelopen zaterdag tegen een waterreservoir tussen Poitiers en Angoulême.

Water water Dat droogte de Spaanse olijvenoogst aantastte, was duidelijk. Maar nu blijkt dat de oogst in 2022 bijna de helft lager is uitgevallen. Marokko remt ondertussen de tomatenexport af.

Banen Spanje kreeg er in 2022 in vergelijking met andere EU-lidstaten veel meer ambtenaren bij, zo stellen Spaanse media.

Volgende stap De Europese Commissie en Duitsland bereikten vrijdagavond een compromis in het conflict over het uitfaseren per 2035 van auto's met verbrandingsmotoren. Berlijn wil dat auto's die rijden op synthetische brandstoffen mogelijk blijven. Minister Lindner van financiën komt nu met een nieuwe stap: de belasting op dergelijke brandstof moet omlaag.

Europamania wordt geschreven door Han Dirk Hekking. Volg ook de FD-Brusselaars Ria Cats en Mathijs Schiffers. Heb je opmerkingen of nieuws? Laat het weten via feedback@fd.nl.