Vooruitblikkend en verdiepend: dit is de wekelijkse dosis Europamania — alles wat je moet weten over de ontwikkelingen in Europa. In deze editie: agrarische ergernis in oostelijke EU-lidstaten en: Italiaanse irritatie over het oprukken van het Engels.

1. Oekraïens graan wekt woede naburige EU-boeren...

De Europese Unie moet overwegen weer invoertarieven en quota op te leggen aan graan en andere landbouwproducten uit Oekraïne. Daartoe hebben Polen, Hongarije, Roemenië, Bulgarije en Slowakije opgeroepen in een brief aan voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie. Reden: de Oekraïense productie verziekt de markt voor boeren in Midden- en Oost-Europa. Die krijgen nu lagere prijzen.

Hoe zit dat? De Russische aanval op Oekraïne van 2022 maakt de export van Oekraïens graan via de Zwarte Zee onveilig en onzeker.

Dus Oekraïne voert nu graan en andere landbouwproducten via andere routes uit, bijvoorbeeld via naburige EU-lidstaten zoals Roemenië en Polen. Het gaat behalve om graan ook om eieren, meel, appels, gevogelte en honing.

Boeren uit de vijf EU-lidstaten hebben doorgaans minder last van de Oekraïense productie. Maar nu komt een deel daarvan op hun markt terecht.

De vijf landen willen vragen de EU boeren te steunen die last hebben van ‘buitensporige invoer’ uit Oekraïne, zo valt te lezen in de brief. Ook willen ze afspraken over agrarische import uit het associatieverdrag tussen de EU Oekraïne aanpassen. Desnoods moet de EU Oekraïne treffen met antidumpingmaatregelen en quota verlagen, zo stellen de naburige lidstaten.

... en zeker die in Polen roeren zich

We moeten Oekraïne steunen in de oorlog, maar ‘laten we dat op een verstandige manier doen’, en het belang van Polen ‘en Poolse boeren op de eerste plaats zetten’, stelde Poolse premier Mateusz Morawiecki afgelopen vrijdag. Polen bereidt een steunplan van €2 mrd voor boeren voor, maar die zijn wantrouwig.

Saillant is dat de Europese Commissie op 20 maart al hulp ter waarde van €56,3 mln voor boeren in Polen, Roemenië en Bulgarije goedkeurde. De drie landen mogen dat bedrag verdubbelen. De kwestie kwam ook aan de orde bij de laatste top van EU-regeringsleiders. De Roemeense president Klaus Iohannis zei toen al dat de €56,3 mln te weinig is.

Voor de Poolse regering ligt de kwestie niet alleen gevoelig vanwege de verkiezingen van dit najaar. Poolse boeren zijn extra boos omdat minister van landbouw Henryk Kowalczyk vorig jaar juni suggereerde dat ze hun graan niet moesten opslaan, omdat de prijzen op de wereldmarkt in de lift zaten.

Maar vervolgens zakte de prijs. De nieuwe oogst is nu in aantocht, terwijl Poolse boeren zien dat hun opslagen nog deels gevuld zijn.

Kowalczyk is daarom al langer de gebeten hond. Hij moest medio maart ijlings een beurs in Kielce verlaten wegens een actie van boze boeren. Bij een bijeenkomst in Jasionka bekogelden boze agrariërs de bewindsman met eieren.

Kowalczyk beloofde de boze agrariërs vorige week in actie te komen richting de EU. Hij voerde ook overleg met havens om de export van graan te stimuleren. Nu krijgt de kolenexport vaak voorrang.

2. Rome zint op boetes voor Engelse woorden

Frankrijk heeft de reputatie dat het zich hevig weert tegen de opkomst van Engelse woorden in het Frans. Maar wat betreft de Italiaanse regeringspartij Fratelli d'Italia (FdI) gaat ook Rome zich assertiever opstellen bij de bescherming van de eigen taal. Desnoods door boetes op te leggen.

Fabio Rampelli, vicevoorzitter van het Italiaanse huis van afgevaardigden en hoog in FdI, zette afgelopen week zijn handtekening onder een wetsvoorstel dat Italiaanse bedrijven dwingt contracten in het Italiaans op te stellen. De Engelstalige aanduiding van functies is uit den boze, tenzij er geen Italiaanse vertaling is.

Ook de overheid moet zich in haar openbare uitingen van het Italiaans bedienen. En scholen en universiteiten mogen alleen lessen in een andere taal geven als er buitenlandse studenten in de klas of collegezaal aanwezig zijn. Wie de wet overtreedt, moet rekening houden met boetes van €5000 tot €100.000.

Oppositiepartij Vijfsterrenbeweging (M5S) wees de regering van premier Giorgia Meloni subiet op een tegenstrijdigheid. In haar team zit ook Adolfo Urso, minister van 'ondernemingen en Made in Italy'. De Accademia della Crusca, een instituut dat zich sterk maakt voor de Italiaanse letterkunde en taal (nota bene opgericht in 1583), vindt dat het wetsvoorstel mensen die zich inzetten voor de Italiaanse taal belachelijk maakt.

Analisten scharen het FdI-plan onder het kopje 'voorstellen om af te leiden van echte problemen'. La Repubblica heeft het over 'de regering van de afleidingsmanoeuvres' (lees ook het verhaal van FD-correspondent Anouk Boone).

3. Drie keer verkiezingen

Zondag waren er verkiezingen in Finland, Bulgarije en EU-kandidaat-lidstaat Montenegro. Hier in een notendop de resultaten:

Finland Premier Sanna Marin en haar sociaaldemocratische SDP verloren ondanks zetelwinst de verkiezingen van de conservatieve Kokoomus en de antimigratiepartij Finnen. De verschillen waren in percentages miniem.

Bulgarije De Bulgaren gingen voor de vijfde keer in twee jaar naar de stembus. Maandagochtend lag bij het tellen van de stemmen de partij van ex-premier Bojko Borissov (GERB) licht voor op de 'We zetten de verandering voort'-anticorruptiepartij van voormalig premier Kiril Petkov. De pro-Russische Vazrazhdane-partij, die campagne voert tegen de toetreding van Bulgarije tot de euro, eindigt als derde.

Montenegro Jakov Milatovic is het nieuwe staatshoofd van Montenegro. Hij kreeg zondag 60% van de stemmen in de tweede ronde van de presidentsverkiezingen. Milo Djukanovic, sinds 1991 ofwel premier of president van Montenegro, moet een stap terugdoen.

Europamania in je mailbox?

Wil je deze Europanieuwsbrief elke week per mail ontvangen? Schrijf je dan hier in. En hier zijn eerdere afleveringen.

Waar moeten we deze week op letten?

• De ministers van buitenlandse zaken van de Navo-landen komen dinsdag en woensdag in Brussel bijeen. De bijeenkomst gaat uiteraard over de aanstaande Finse toetreding tot het militaire bondgenootschap.

• De Franse president Emmanuel Macron en voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie brengen vanaf woensdag een meerdaags bezoek aan de Chinese leider Xi Jinping. Lees het verhaal van FD-correspondent Ria Cats. Mensenrechtenorganisaties hebben suggesties voor gespreksonderwerpen. Lees ook deze analyse over de EU, China en de VS.

• De Europese Commissie komt woensdag met een formele reactie op het burgerinitiatief “Red de bijen en de boeren“. Wat te doen verdeelde eerder het Europees Parlement.

• De Italiaanse denktank Ispi houdt woensdag een conferentie over het Europese migratiebeleid. Online te volgen. Ook op woensdag: een bijeenkomst bij denktank EPC over de uitslag van de Montenegrijnse presidentsverkiezingen.

Meer lezen (en luisteren)?

Een aanbod dat... Duitse bedrijven die hebben geïnvesteerd in Hongarije, klagen over druk vanuit kringen rond de Hongaarse premier Orbán, zo meldt Der Spiegel. Ze krijgen de 'vriendelijke' vraag of ze hun business willen verkopen, dan wel een deel willen afstaan aan zakenrelaties van Orbán. Lees ook deze golden oldie uit het FD. En deze. Oh, hier nog een illustratie van EU-subsidiegebruik à la hongroise.

Geduld Hoe lang moet Zweden nog wachten tot het kan toetreden tot de Navo? Luister naar de podcast van de Britse denktank Chatham House.

Turbulentie Café Europa, de Europa-podcast van Haagsch College, verkent in de nieuwste editie crises: de Nederlandse politieke crisis, en het tumult rond banken, na de crash van Credit Suisse. Met Mathieu Segers en Annette van Soest.

Afvaart Tunesië staat volop in de schijnwerpers nu het aantal asielzoekers dat vanuit Noord-Afrika naar Europa wil reizen lijkt toe te nemen. Hier een beschouwing over de situatie in het land. De VN roepen intussen EU-lidstaten op bij hun pogingen migratie te beperken geen zaken te doen met Libische milities of organisaties die de mensenrechten schenden.

De oorlog Het winteroffensief van de Russen in Oekraïne is mislukt. Lees deze beschouwing van het Institute of War. SPD'ers in Duitsland roepen intussen op tot vrede. En in Oostenrijk wilde de extreemrechtse FPÖ-fractie niet naar een toespraak van de Oekraïense president Zelensky luisteren. Ze verliet het parlement. Maar ook sommige politici van de sociaaldemocratische SPÖ drukten hun snor.

'Suikeroom' Xi China heeft landen enorme bedragen geleend voor zijn Nieuwe Zijderoute. Vaak moeten Chinese banken die leningen doorrollen, blijkt uit dit onderzoek. Dat volgt op deze eerdere analyse.

Tin Kálpi De datum voor de Griekse parlementsverkiezingen zijn eindelijk bekend: 21 mei.

Europamania wordt geschreven door Han Dirk Hekking. Volg ook de FD-Brusselaars Ria Cats en Mathijs Schiffers. Heb je opmerkingen of nieuws? Laat het weten via feedback@fd.nl.