Vooruitblikkend en verdiepend: dit is de wekelijkse dosis Europamania — alles wat je moet weten over de ontwikkelingen in Europa. In deze editie: Zwitsers zetten een rem op zon, een rel in Wenen over gas en bloed, en de toren van Babel in Brussel.

1. Zwitsers 'nee tegen snelle aanleg zonneparken

Toen de Zwitserse regering vorig najaar in het licht van de zorgen over de energievoorziening in Europa besloot de opwekking van hernieuwbare energie te stimuleren, leidde dat al snel tot een lawine — van plannen voor de aanleg van zonneparken. Zeker in het zuidelijke kanton Wallis.

De Solarexpress zoals het regeringsplan heet, komt erop neer dat er minder barrières zijn om een vergunning te krijgen voor snelle aanleg van zo'n park. Een bezwaarprocedure heeft geen opschortende werking. Bern stelt zich bovendien uiterst royaal op. Tot 2026 kan een ontwikkelaar tot 60% van de bouwkosten terugkrijgen, mits zijn installatie dan al 10% van de geplande stroomproductie levert.

In Wallis zijn er nu acht plannen voor grote zonneweiden. In het kanton heerst een soort 'goudkoorts', zoals de Zwitserse pubieke omroep het eerder dit jaar omschreef. Maar de zonneplannen gaan de inwoners van het zuidelijke kanton te snel, zo bleek zondag uit een referendum. Bij een opkomst van een kleine 36% wees bijna 54% van de kiezers de versnelde procedure af.

Wie zijn de tegenstanders? Dat blijkt een opmerkelijke coalitie te zijn. Zowel de Groenen als de rechts-conservatieve SVP keerde zich tegen het bouwen zonder blokkades. De Groenen stelden dat haastige goedkeuring tot verkeerde keuzes zou leiden. 'We moeten de beste projecten steunen, en niet zo maar wat projecten, zeiden ze. 'De bergen zijn de belangrijkste troef van ons kanton, we moeten die niet zo maar verramsjen', vond de SVP.

De krant Tagesanzeiger stelt vast dat de uitkomst van het referendum niet alleen gevolgen heeft voor Wallis, maar voor heel Zwitserland. Het land staat tot 2050 voor een enorme opgave, wil het zijn energiebehoefte dekken, aldus het dagblad. Zwitserland besloot eerder tot een moratorium op kernenergie, de bestaande centrales gaan uiteindelijk dicht. Zonder zonneweiden kan het land zijn energiebehoefte in de toekomst niet dekken, was de gedachte in Bern.

Maar het 'nee' in Wallis zou wel eens een comeback van atoomstroom kunnen inluiden, is de analyse van de Neue Zürcher Zeitung: 'Grünes Licht für den Atom-Express'. Of de kwestie een thema bij de verkiezingen van komende maand zal zijn, is nog niet duidelijk. De SVP leidt in de peilingen.

2. Commotie over Oostenrijks 'bloedgeld'

De ‘Raspoetin van Brussel’ wordt hij wel genoemd, of het ‘Berlaymonster’. De Duitse jurist Martin Selmayr heeft in zijn jaren bij de Europese Commissie de reputatie opgebouwd van duistere kracht achter de schermen. Zijn hoogtijdagen vierde hij als kabinetschef van de vorige Commissievoorzitter, Jean-Claude Juncker. Maar na de wisseling van de wacht die volgde op de Europese verkiezingen van 2019 werd het stil rond Selmayr.

Tot afgelopen week. Als hoogste vertegenwoordiger van de EU in Oostenrijk had Selmayr tijdens een bijeenkomst een pro-Russische vragensteller nogal ferm van repliek voorzien. Toen hem voor de voeten werd geworpen dat Commissievoorzitter Von der Leyen ‘bloed aan haar handen’ had door Oekraïne met wapens te steunen in de oorlog tegen Rusland, kon Selmayr dit volgens eigen zeggen niet onweersproken laten. Hij wees erop dat Oostenrijk nog steeds veel gas uit Rusland importeert — in 2022 nog 57% van alle gasimport — en sprak van ‘bloedgeld’ waarmee de Russische president Poetin de oorlog kan financieren.

Oostenrijk deed zijn beklag in Brussel en Selmayr werd prompt ontboden. ‘Diplomatie gaat niet alleen om context’, aldus een Commissiewoordvoerder, op de vraag waarom Selmayr voor de bus is gegooid, ‘het gaat ook over de juiste toon. EU-gezanten moeten hun woorden zorgvuldig wegen en de woorden die gebruikt zijn waren onnodig en ongepast.’

Terwijl Selmayr doorgaans meer haatgevoelens dan steunbetuigingen oproept, is er nu meer balans. Zelfs de Oostenrijkse regering lijkt niet eensgezind te denken over de klacht in Brussel. De conservatieve ÖVP is boos, maar de groene coalitiepartner reageert verzoenend en begripvol op Selmayrs uitspraak. Oppositiepartij FPÖ eist Selmayrs ontslag.

3. Taal kost geld en vergt politiek kapitaal

Bijbelvaste lezers weten dat er van de bouw van de toren van Babel niets terechtkwam vanwege de door de God doorgevoerde veeltaligheid bij, onder meer, de bouwvakkers. Zou er iets van een analogie met de EU zijn, die 24 officiële talen kent?

De meest exotische daarvan op dit moment is Iers (hier een introductie). Maar de Catalaanse separatist Carles Puigdemont eist nu van de Spaanse premier Pedro Sánchez dat die zich ervoor inzet dat ook het Catalaans de status van officiële EU-taal krijgt. Anders zullen hij en zijn partij Junts de pogingen van Sánchez' om een regeringsmeerderheid in het Spaanse parlement te smeden niet steunen.

De taaleis is niet het belangrijkste punt van Puigdemont: hij wil ook amnestie voor de Catalaanse politici (onder wie hijzelf) die betrokken waren bij het organiseren van het illegale referendum over onafhankelijkheid voor Catalonië op 1 oktober 2017 en het uitroepen van die onafhankelijkheid. Dat is ook uit persoonlijk perspectief begrijpelijk: Puigdemont verloor in juli zijn immuniteit als Europarlementariër definitief.

Maar terug naar de taalkwestie. Die intrigeert. Want om het Catalaans officieel te omarmen, is unanieme steun nodig van de EU-lidstaten. Premier Sánchez heeft de EU inmiddels verzocht om het Catalaans, plus Baskisch en Galicisch als officiële werktalen van de EU te erkennen. Maar of hij de handen op elkaar krijgt?

Taal kost geld. Alleen al het Europees Parlement kent 275 beëdigde tolken; in 2018 waren voor alle EU-apparaten 4300 vertalers en achthonderd tolken actief. De Europese Commissie geeft dit jaar €35,8 mln aan vertaalwerk uit*. Dat bedrag kan alleen dalen als Brussel grootschalig 'machine learning' of kunstmatige intelligentie gaat inzetten.

Maar de echte vraag is natuurlijk: als het Catalaans het gewenste stempeltje krijgt, hoe zit het dan met al die andere talen in de landen van de EU? De lijst van regionale dan wel minderheidstalen die bij het Handvest van regionale talen van de Raad van Europa (nee, niet de EU) horen, is lang. En een land als Frankrijk tekende dat handvest niet eens.

Europamania in je mailbox?

Wil je deze Europanieuwsbrief elke week per mail ontvangen? Schrijf je dan hier in. En hier zijn eerdere afleveringen.

Waar moeten we deze week op letten?

• Voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie spreekt woensdag haar jaarlijkse 'State of the Union' uit. Het is de laatste voor de verkiezingen voor het Europees Parlement. Daarna kaart het Institut Jacques Delors bij een webinar na.

• De Brusselse denktank Bruegel debatteert woensdag over het EU-klimaatdoel voor 2040.

• Gaat de ECB de rente verhogen? Donderdag weten we meer (lees het verhaal van FD-redacteur Joost van Kuppeveld).

• De ministers van financiën van de eurolanden treffen elkaar vrijdag in Santiago de Compostela. Ze hebben het onder meer over vervanging van het vertrekkende ECB-directielid Fabio Panetta (Rome schuift Piero Cipollone naar voren) en over het euronoodfonds ESM. Nu we toch bezig zijn over poppetjes: dit zijn de kandidaten voor de president van de Europese Investeringsbank.

Meer lezen (en luisteren)?

Saudi walls Spanje stelde zich te weer tegen overnames door Chinese bedrijven. Maar wat te doen met het belang dat Saudi Telecom heeft opgebouwd in telecomtrots Telefonica? Het laatste woord is niet gezegd, suggereerde vice-premier Nadia Calviño afgelopen weekeinde.

Kandidaat-frontstaat President Maia Sandu van EU-kandidaat-lidstaat Moldavië was vorige week in Nederland. Ze sprak bij Instituut Clingendael, en is ook te beluisteren bij de BNR-Perestrojkast.

Staatssteun 'Bidenomics' bezorgen Europese politici hoofdbrekers. Le Grand Continent sprak met degene die de economische politiek bedacht.

De oorlog Europa steunt Oekraïne inmiddels meer dan de VS dat doen, blijkt uit data van het Duitse instituut IfW. Denktank ECFR analyseert hoe Rusland en Iran sinds de oorlog in Oekraïne nauwer samenwerken.

Het witte goud Het Portugese milieuagentschap APA heeft een tweede vergunning afgegeven voor de winning van lithium, de grondstof voor batterijen van elektrische auto's.

Liberté De Franse raad van state keurt het verbod op het dragen van de abaya in scholen goed.

Bosnische crisis Christian Schmidt, hoge vertegenwoordiger van de internationale gemeenschap die Bosnië en Herzegovina leidt, moet vrezen voor arrestatie als hij zich in het Bosnisch-Servische deel ophoudt. Hij laat zich niet intimideren, zegt Schmidt.

Europamania wordt geschreven door Han Dirk Hekking, met dit keer een bijdrage van FD-Brusselaar Mathijs Schiffers. Heb je opmerkingen of nieuws? Laat het weten via feedback@fd.nl.

* Addendum: de totale begroting van de vertaaldienst (dus inclusief salarissen van de medewerkers) beliep in 2022 €355 mln. Het bedrag van €35,8 mln heeft betrekking op operationele kosten, dat wil zeggen externe inhuur van vertalers, uitgaven voor vertalingen bij evenementen en kosten voor trainingen.