Vooruitblikkend en verdiepend: dit is de wekelijkse dosis Europamania — alles wat je moet weten over de ontwikkelingen in Europa. In deze editie: Franse regering houdt niet van prijsstunts, behalve aan de pomp. Plus: de harde verkiezingscampagne in Slowakije.
1. Parijs sloopt heilig huisje voor heilige koe
Wie wel eens gebruikmaakt van de Franse snelwegen, is de wettelijk verplichte borden die de benzineprijzen bij pompstations vergelijken vast opgevallen. En ook dat die prijzen amper van elkaar verschillen (de prijs aan de pomp bij tankstations bij supermarkten ligt sowieso lager maar dan moet je van de snelweg af).
Die brandstofprijzen zijn een bron van zorg voor de Franse regering. Ze zijn hoog, en ze zorgen ervoor dat de Franse inflatie bovengemiddeld blijft. In augustus kwamen de prijzen 4,9% hoger uit dan een jaar eerder, zo meldde het Franse bureau voor de statistiek Insee vorige week. Maar bijvoorbeeld benzine werd in augustus 7% duurder ten opzichte van dezelfde maand in 2022; diesel was juist wat goedkoper.
De Franse regering is natuurlijk niet vergeten dat de protestbeweging Gele Hesjes haar oorsprong had in verzet tegen hogere prijzen voor brandstof. En ze heeft ook geen geld om zoals vorig jaar de huishoudens financieel een handje toe te steken.
Dus zint Parijs op een andere manier om prijsstijgingen aan pomp af te remmen. Premier Elisabeth Borne lijkt een oplossing te zien: ze opperde zondag in een gesprek met Le Parisien dat Parijs voor korte tijd het nu geldende verbod op de verkoop van brandstof onder de kostprijs opschort. Dan moeten oliemaatschappijen meer met elkaar concurreren, dacht ze.
Het is een intrigerende suggestie, daar Frankrijk al sinds 1963 een door het mkb gekoesterde wet kent die verkopen onder de kostprijs verbiedt. Dat mag alleen als het gaat om een korte periode (de 'soldes', de ingekaderde periode aan het begin van de zomer voor afgeprijsde producten), of als het gaat om waren die bederfelijk zijn, dan wel als een winkel ermee ophoopt).
De wet is er om kleine ondernemers te beschermen tegen het kapitaalkrachtige grootbedrijf. Zeker in de levensmiddelenhandel heeft Parijs de afgelopen jaren geprobeerd het stunten met prijzen via aanbiedingen en verkopen onder kostprijs nog verder aan banden te leggen. Maar nu de olieprijs stijgt, en het gemor aan de pomp toeneemt, is de wet uit 1963 plotseling niet meer zo heilig.
Nou ja, niet meer voor Parijs. Maar wel voor pomphouders. Die wijzen de maatregel (uiteraard) van de hand. Ze zou de nekslag zijn voor kleinere tankstations, waarschuwde belangenbehartiger Mobilians. Interessant detail: oliereus Total hanteert al sinds 1 maart een maximumprijs van €1,99 voor een liter benzine of diesel. Dit vanwege Totals recordwinst in 2022.
2. Kiezen in Slowakije: bokshandschoenen mee
Slowakije gaat op 30 september naar de stembus. Volgens peilingen gaat de sociaaldemocratische Smer de verkiezingen winnen.
En dat is best opmerkelijk, aangezien de partij na de moord in 2018 op onderzoeksjournalist Jan Kuciak en zijn vriendin Martina Kusnirova er slecht voorstaat. Smer-leider Robert Fico, destijds premier, en zijn toenmalige minister van binnenlandse zaken Robert Kalinák, beiden in verband gebracht met corruptie en banden met de georganiseerde misdaad, moesten opstappen.
De comeback van Fico en Kalinák (lees dit verhaal van FD-correspondent Maurits Kuijpers) doet stof opwaaien. Ze wisten aan vervolging te ontkomen omdat hoofdaanklager Maros Zilinka besloot de aanklachten tegen de twee van tafel te nemen via het door juristen bekritiseerde artikel 363 van het Slowaakse wetboek van strafrecht. Dat geeft de hoofdaanklager de bevoegdheid om een aanklacht in te trekken bij fouten in het strafonderzoek.
Fico en Kalinak kunnen dus zonder celzorgen campagne voeren. En ze hebben ook nog de wind mee, aangezien anticorruptiepartij Olano, die bij de vorige verkiezingen in 2020 aan de macht kwam, bestuurlijk incompetent bleek. Met name ex-premier en ex-minister van financiën Igor Matovic maakten er een zooitje van, stellen critici.
Matovic doet ook mee aan de verkiezingen. Of hij de kiesdrempel van 7% voor partijcoalities gaat halen, valt te bezien. Maar hij is niet vies van een stuntje. En dus dook hij woensdag met een geluidswagen op bij een evenement van Fico en zijn kompaan Kalinák. Vervolgens begon hij volumineus uit te dragen dat Kalinák als minister van binnenlandse zaken ineffectief tegen immigratie was geweest, en liet hij het woord 'maffia' regelmatig vallen (Olano's slogan: 'We geven u niet over aan de maffia').
Fico bleef als een zoutpilaar staan, maar Kalinák kon zich niet bedwingen. Hij ging geërgerd naar de auto en probeerde die open te maken. Toen dat eindelijk lukte, ontstond een worsteling om Matovic's microfoon en vielen er klappen.
En de peilingen? De lijst Progressief Slowakije (PS) loopt volgens de laatste enquêtes wat in op Smer. De sociaaldemocraten zouden 18,9% krijgen, PS 16,5%.
3. Oostenrijkse ex-minister ontspringt de dans
Sebastian Kurz, voormalig kanselier van Oostenrijk, staat volgende maand terecht voor meineed in een corruptieonderzoek. Kurz, de ambitieuze leider van de Oostenrijkse christendemocratische partij ÖVP, trad in 2021 af vanwege de kwestie, en verliet daarna de politiek.
Ook een vroegere bondgenoot van Kurz, ex-minister van financiën Gernot Blümel, kwam in de beklaagdenbank terecht. En ook wegens corruptie. Maar anders dan Kurz hoeft Blümel zich geen zorgen meer te maken. De speciale aanklager voor economische misdrijven en corruptie heeft een onderzoek naar de voormalige bewindsman gestaakt, zo bleek dinsdag.
Justitie bekeek of de politicus toen hij minister was, smeergeld had geaccepteerd van gokbedrijf Novomatic. Dat wilde via Blümel kanselier Kurz benaderen om een probleem met justitie in Italië over belastingontduiking op te lossen. Maar er is geen bewijs dat Novomatic daadwerkelijk geld heeft betaald aan de ÖVP, zo stelde de aanklager dinsdag.
Europamania in je mailbox?
Wil je deze Europanieuwsbrief elke week per mail ontvangen? Schrijf je dan hier in. En hier zijn eerdere afleveringen.
Waar moeten we deze week op letten?
• De EU-ministers van visserij discussiëren maandag over vangstafspraken voor 2024 met het Verenigd Koninkrijk en Noorwegen.
• Eurocommissaris Thierry Breton (Interne Markt) ontvangt maandag de ceo van ASML, Peter Wennink. Lees de European Chips Act ter voorbereiding nog even na.
• Dinsdagbespreken de EU-lidstaten in Brussel het jaarlijkse rechtsstaatrapport dat de Europese Commissie in juli uitbracht. En Spanje verdedigt zijn voorstel om het Catalaans, Baskisch en het Galicisch tot officiële werktalen van de EU te verklaren (lees item drie uit de vorige editie van Europamania).
• Het Gerecht van de Europese Unie spreekt zich donderdag uit over de vraag of de Belgische overwinstregeling voor bedrijven in de haak is of niet. Eerder oordeelde de Europese Commissie dat het fiscale regime neerkomt op staatssteun.
• Bij de Brusselse denktank Bruegel donderdageen discussie over inflatiebeleid. Lees ter voorbereiding dit artikel van FD-redacteur Marijn Jongsma.
Meer lezen (en luisteren)?
Labyrint Geef maar toe, u snapte nooit iets van het wetgevende proces in de EU, en hoe dat bijvoorbeeld in het Europees Parlement loopt. Maar dit diagram helpt wellicht een beetje. Oh, zo werkt comitologie (ongeveer).
Teken aan de wand De Europese automobielindustrie voelt de hete adem van fabrikanten uit China in de nek. In Zwickau, waar Volkswagen e-auto's maakt, moeten werknemers weg. Het bedrijf staat voor een lange transitie, zegt ceo Oliver Blume. Ook opvallend: de familie Peugeot, met een belang in fabrikant Stellantis, steekt nu geld in een bank en in Italiaanse luxewaren.
Weglekken Het in Oeso-verband afgesproken minimumtarief van 15% voor de winstbelasting gaat Duitsland geld kosten, waarschuwen Duitse fiscalisten. De nieuwe regeling kan ertoe leiden dat bedrijven hun IT-afdeling, callcenter of financiële administratie naar dochters buiten Duitsland overhevelen. Overigens, denktank CEPS brengt over het onderwerp maandag een webinar.
Duurzaam EU-regels dicteren dat bedrijven moeten gaan rapporteren over hun impact op het klimaat en de leefomgeving. Dat leidt tot onzekerheid, meldde het FD vorige week. Volgens de Franse zakenkrant Les Échos broedt Brussel op afzwakking van de ESG-rapportageregels.
Opheldering OCCRP, een internationaal collectief van onderzoeksjournalisten dat in Amsterdam zijn hoofdkwartier heeft, heeft ook een podcast. Deze aflevering gaat over de handel en wandel van de machthebbers in Azerbeidzjan.
Europamania wordt geschreven door Han Dirk Hekking. Volg ook de FD-Brusselaars Ria Cats en Mathijs Schiffers. Heb je opmerkingen of nieuws? Laat het weten via feedback@fd.nl.
