Vooruitblikkend en verdiepend: dit is de wekelijkse dosis Europamania — alles wat je moet weten over de ontwikkelingen in Europa. In deze editie: Praag botst met Moskou over... huur betalen, een nieuw hoofdstuk in het belangrijkste moorddossier in Slowakije en sanctiesores.

1. Moskou krijgt last van Tsjechische huisbaas

In de relatie tussen Tsjechië en Rusland zit al jaren weinig muziek. Toen twee jaar geleden bleek dat er Russen betrokken waren bij het opblazen van een munitieopslag in het Oost-Tsjechische Vrbetice in 2014, zette Praag een grote groep Russen met een diplomatieke status het land uit, waarna Moskou weer Tsjechen de deur wees.

De oorlog in Oekraïne heeft het anti-Russische sentiment in de Tsjechische hoofdstad verder versterkt. Dat vertaalt zich nu in een nieuw conflict. Vorige week besloot de Tsjechische regering om oude afspraken uit de jaren zeventig en tachtig over het gratis ter beschikking stellen van Tsjechische grondstukken aan de Sovjet-Unie te schrappen.

Moskou mocht die percelen, waarop bijvoorbeeld appartementen staan voor diplomatieke doeleinden, gebruiken. Maar, zo verklaarde de Tsjechische minister van buitenlandse zaken Jan Lipavský eerder dit jaar, de Russen laten veel ruimte onbenut. Dat is ook logisch, gezien het feit dat er zoveel Russische diplomaten Tsjechië verlieten. Er zijn er nu nog zes over.

Het gaat om 59 percelen. Praag vindt daarbij dat de ruimte die de Russen via appartementen in Praag, Karlsbad en Brno hebben, niet in verhouding staat tot de ruimte die Tsjechische diplomaten in Rusland krijgen toegewezen. Rusland zou 92.000 vierkante meter in Tsjechië in gebruik hebben en Tsjechië 'maar' een kleine 27.000 vierkante meter in Rusland.

De Tsjechische regering vindt het best als de Russen willen vasthouden aan de appartementen en dergelijke, maar dan moet Moskou daar wel voor betalen. Voor de afgelopen drie jaar zou Moskou Tsjechië al 'tientallen miljoenen kroon' (miljoenen euro's) schuldig zijn, stelde minister Lipavský. Als jullie ons een rekening durven te sturen, doen wij dat ook, reageerde het Russische ministerie van buitenlandse zaken afgelopen week.

Minister van Europese zaken Martin Dvorak maakte op social media duidelijk dat de deal met de Russen uit het verleden wat hem betreft niet meer van deze tijd is. Die is afgedwongen onder de dreiging van 'de loop van Russische tanks', stelde hij.

2. Zakenman weer vrijgesproken voor moord op Kuciak

De omstreden Slowaakse zakenman Marian Kocner is vrijdag in hoger beroep weer vrijgesproken voor de moord op onderzoeksjournalist Jan Kuciak en diens partner Martina Kusnírová. De rechtbank in Pezinok achtte niet bewezen dat Kocner de moord op de verslaggever had opgezet.

Alena Zsuzsová, een contact van Kocner, is volgens de rechtbank wel schuldig. Zij moet 25 jaar de cel in. De nabestaanden van Kuciak en Kusnírová, die toen ze het vonnis hoorden uit protest de rechtbank verlieten, kondigden 's middags aan dat ze de uitspraak zullen aanvechten bij de hoge raad.

De moord op Kuciak en Kusnírová in 2018 zorgde voor een politieke omwenteling in Slowakije. De gruweldaad leidde tot omvangrijke protesten, waarna toenmalig premier Robert Fico zijn ontslag indiende. Veel Slowaken associeerden hem met de grote invloed van criminelen op de overheid, die leidde tot de moord op Kuciak en Kusnírová.

Maar Fico ligt nu voor in de peilingen voor de parlementsverkiezingen van september. Het anti-corruptieblok dat zijn regering verving, viel volgens analisten door incompetentie uiteen. De regering is al sinds eind december demissionair. Vorige week maandag trad Ludovit Odor, een topfunctionaris van de Slowaakse centrale bank, aan als interim-premier.

3. Boedapest ligt dwars, deel XXVII

Gaat er dan geen aflevering van deze nieuwsbrief voorbij zonder aandacht voor Hongarije? We kunnen ons die reactie voorstellen, maar nieuws is nu eenmaal nieuws... Dit keer is er gedoe over de OTP-bank, de grootste financiële instelling van Hongarije.

Oekraïne zette de bank begin mei op een lijst met 'internationale sponsors van de oorlog'. Reden: de bank trok zich volgens Kiev niet terug uit Rusland en heeft volgens de Oekraïense regering de pro-Russische nepstaatjes in Loehansk en Donetsk de facto erkend.

Dat klopt niet, liet de bank medio mei weten. Ten eerste moet je het belang van de Russische tak niet overschatten, stelde de financiële instelling toen. Het marktaandeel van OTP in Rusland is 0,17%. Daarbij ontkent de bank actief te zijn in Loehansk en Donetsk, en zegt ze dat de OTP de (pseudo-)onafhankelijkheid van die twee gebieden niet heeft erkend.

Wel heeft de Hongaarse bank gevolg gegeven aan een eis van het Kremlin om Russische militairen die deelnemen aan de oorlog tot eind van dit jaar vrij te stellen van de verplichting om rente te betalen op leningen, of die af te lossen. Maar die eis geldt voor elke bank, aldus OTP.

De Hongaarse minister van buitenlandse zaken Péter Szijjártó was des duivels toen Oekraïne de OTP op de lijst zette. Boedapest stemt pas weer in met EU-sancties als Kiev de Hongaarse bank uit de beklaagdenbank haalt, dreigde hij.

Volgens Brusselse diplomaten voeren de Hongaren, die bij elke sanctieronde al niet blind bij het kruisje tekenden, nu Szijjárto's dreigement uit. Als de EU-lidstaten vandaag en morgen praten over het vrijgeven van €500 mln uit de Europese vredesfaciliteit (EPF) om lidstaten die Oekraïne wapenhulp gaven te compenseren, spreekt Boedapest zijn veto uit.

Europamania in je mailbox?

Wil je deze Europanieuwsbrief elke week per mail ontvangen? Schrijf je dan hier in. En hier zijn eerdere afleveringen.

Waar moeten we deze week op letten?

• De EU-ministers van economische zaken treffen elkaar maandag. Op hun agenda onder meer de Europese plannen om cruciale grondstoffen zeker te stellen. Lees ter voorbereiding dit verhaal. Op maandag is er eveneens overleg van de EU-ministers van buitenlandse zaken. Hun collega's van defensie schuiven op dinsdag aan om het dan gezamenlijk over de oorlog in Oekraïne te hebben.

• De landbouwcommissie van de Tweede Kamer bezoekt maandag Brussel en ontmoet daar drie Eurocommissarissen. In die commissie zit ook Caroline van der Plas van de BBB, die eerder geen tijd had voor een reis naar de Europese hoofstad en toen in Den Haag overleg had met klimaatchef Frans Timmermans. Lees voor alle zekerheid het interview dat FD-correspondent Mathijs Schiffers had met Eurocommissaris van milieuzaken Virginijus Sinkevicius.

• Het Institut Jacques Delors gaat woensdag bij een online debat in op het ontzeggen van Europese subsidies aan Hongarije en Polen, vanwege de inbreuk op de rechtsstaat in die twee EU-lidstaten.

• Denktank EPC debatteert woensdag over de verdere uitbreiding van de EU, en de hervorming van de Unie die daarmee gepaard zou kunnen gaan.

• Het college van Eurocommissarissen buigt zich woensdag in Brussel over de 'landenspecifieke aanbevelingen', eurospeak voor economische en politieke adviezen en marsorders richting de lidstaten.

• Donderdag overleggen de EU-lidstaten in Brussel over handelskwesties. Denk China, denk VS.

• De tweede ronde van de Turkse presidentsverkiezingen is zondag. Luister ter voorbereiding ook naar Café Europa, de Europa-podcast van Haagsch College. Lees ook deze analyse en dit stuk van FD-correspondent David de Jong.

Meer lezen (en luisteren)?

Zuinig De doelen van de Duitse regering om het energieverbruik terug te dringen, gaan de Duitse economie keihard raken. Die waarschuwing komt van onderzoeksinstituut Ifo.

Dilemma Hongarije bekleedt in de tweede helft van 2024 het roulerend voorzitterschap van de EU, terwijl het grote problemen heeft met de rechtsstaat. Hoe moet de Unie daarmee omgaan? Lees de analyse van de Meijers-Commissie.

Opzij, opzij, opzij De Britse minister van binnenlandse zaken Suella Braverman reed te hard, en probeerde zich vervolgens onder de te verwachten sanctie uit te praten. Tevergeefs. Premier Sunak bedekt de zaak met de mantel der liefde. Is de kous nu af? Nou...

(Geen) steun Europamania schreef in de vorige editie over het bezoek van een delegatie van de begrotingscommissie van het Europees Parlement aan Hongarije. De volksvertegenwoordigers concluderen dat Hongarije nog niet aan de vereisten heeft voldaan om EU-subsidies te krijgen.

De pijp Wie zat er achter de ontploffing van de Nord Stream-leiding? Duitse media doken er verder in. Er blijkt ook een spoor naar Oekraïne te voeren.

Europamania wordt geschreven door Han Dirk Hekking. Volg ook de FD-Brusselaars Ria Cats en Mathijs Schiffers. Heb je opmerkingen of nieuws? Laat het weten via feedback@fd.nl.