Komend najaar staat de Chinese president Xi Jinping (1953) voor de grootste testcase in zijn politieke loopbaan. Dan vindt in Peking het vijfjaarlijkse Partijcongres plaats, en zal blijken of zijn machtspositie solide genoeg is om het machtige Staand Comité van het Politbureau naar zijn hand te zetten.

Chairman Xi behoeft geen introductie. In de afgelopen jaren wist hij de Communistische Partij in rap tempo naar zijn hand te zetten. Met een ongekende anti-corruptiecampagne haalde Xi de bezem door het ambtenarenapparaat. Van vliegen, lage ambtenaren, tot tijgers, hoogvliegers binnen de partij: niemand lijkt te worden gespaard. Het heeft hem in zijn eerste jaren als chairman een gevierd man gemaakt bij het gewone volk.

Bij een deel van de politieke elite is hij echter berucht, en heeft hij vijanden gemaakt. Niet iedereen is er namelijk van overtuigd dat de grootste anticorruptiecampagne ooit vertoond — honderdduizenden mensen werden reeds gestraft — puur en alleen wordt ingezet om de partij schoon te vegen van corruptie. Xi grijpt de campagne aan om politieke opponenten uit te schakelen, zo stellen critici.

Niet voor niets heeft ‘Xi Dada’ — Grote Xi, zoals hij aan het begin van zijn termijn op sociale media werd genoemd — op verschillende manieren zijn macht versterkt tot hoogten die sinds Mao Zedong niet meer gezien zijn. Naast zijn rol als leider van de Communistische Partij en president van de Volksrepubliek heeft Xi tal van andere functies verzameld. Zo is hij onder meer voorzitter van de Militaire Commissie en opperbevelhebber van het militaire commandocentrum en de Nationale Veiligheidscommissie. Afgelopen najaar kwam daar de titel ‘Hart van het Leiderschap’ bij. Hoewel primair symbolisch, geeft het moment — een jaar voor het Partijcongres — aan dat er aan de de macht van Xi Jinping niet te tornen valt.

Te elitair

Zijn belangrijkste politieke tegenstanders, voornamelijk afkomstig uit de jongerenafdeling van de Communistische Partij, moeten daarbij vrezen voor hun toekomst. De vereniging werd afgelopen jaar fors gekort op haar budget: de jongerenafdeling is ‘niet efficiënt’ en ‘te elitair’, zo werd geschreven in de staatsmedia. Achter de schermen lijkt Xi er echter op uit de invloed van de club – die onder meer voormalig president Hu Jintao en premier Li Keqiang voortbracht – te willen inperken. Binnen het Staand Comité van het Politbureau hoeven geen nieuwe leden met een dergelijke achtergrond verwacht te worden.

Of premier Li door Xi een nieuwe termijn gegund zal worden, is nog onduidelijk. Xi pakte eerder het belangrijkste dossier van de premier af: het managen van de economie. Tegelijkertijd zal Xi echter niet te veel onrust willen zaaien in de partijtop. Dat er binnen de directe entourage van Xi grote verschuivingen zullen gaan plaatsvinden, is echter helder. Welke namen en rugnummers Xi komend najaar kan presenteren, zal in aanloop naar het Partijcongres moeten blijken.

Hij ontwikkelt en verkoopt onlinecontent, smartphones, taxiritjes en auto’s. ‘LeEco is een ecosysteem dat inspiratie brengt, dat software en hardware samenbrengt. Zowel binnen als buiten China. Onze software zorgt ervoor dat we onze hardware goedkoper kunnen aanbieden’, zei oprichter Jia Yueting (1973) medio december, tijdens een bijeenkomst met verschillende zwaargewichten uit de Chinese techsector.

Aan ambitie geen gebrek. De techtycoon moet echter vrezen dat hij het Chinees Nieuwjaar niet gaat halen, althans: niet met zijn bedrijf LeEco, dat tot voor kort een belangrijke uitdager was van gevestigde namen in het Chinese tech- en entertainmentlandschap, zoals Baidu, Alibaba en Tencent. Het bedrijf is te snel gegroeid, zo moest de oprichter afgelopen najaar ook zelf toegeven. In november zag Jia zich genoodzaakt een brief te sturen aan zijn medewerkers waarin hij liet weten dat het water hem aan de lippen staat. ‘Het tempo waarin het bedrijf is uitgebreid ligt hoger dan het tempo waarin we nieuw geld kunnen aantrekken’, schreef Jia. Hij wees daarbij onder meer op de toenemende diversiteit en complexiteit van het bedrijf.

Het bedrijf begon in 2004 als een Chinese Netflix-variant, maar is in korte tijd uitgegroeid tot een partij die zich in vrijwel alle domeinen laat gelden. Entertainment als series, sport en livestreaming spelen nog altijd een belangrijke rol binnen het ecosysteem dat Jia met ‘LeEco’ wil neerzetten. Op termijn is het mogelijk in de zelfrijdende auto van Jia live Premier League-wedstrijden te kijken, zo is het idee.

Miljardeninvesteringen, zoals in een elektrische autofabriek in de Chinese provincie Zhejiang, zijn nu echter een belangrijke reden voor de cashcrunch bij het bedrijf. Volgens de recentste versie van de Hurun 100, een gerenommeerde rijkenlijst in China, beschikt topman Jia over een vermogen van zo’n $ 6,3 mrd. Goed voor een respectabele plaats 31 op de lijst. De rechten van de Premier League, die het via een Chinese partij afneemt, kan het bedrijf van Jia echter al niet meer betalen. En er zijn meer rekeningen blijven liggen.

Ponzi-schema

Door de zorgen over de kasstroom verloor het beursgenoteerde onderdeel Leshi afgelopen jaar ruim een derde van zijn waarde. De handel werd stilgelegd. Jia moest met de pet rond. In een charmeoffensief bij zijn oude studievrienden van de Cheung Kong Graduate School of Business wist hij zich te verzekeren van $ 600 mln aan leningen, genoeg om de kerstdagen door te komen.

Critici spreken echter van een Ponzi-schema, waarbij de inleg slechts wordt aangesproken om bestaande schuldeisers af te lossen. Op dit moment is Jia bezig door afrondende gesprekken met investeerders nog eens $ 1,4 mrd aan te trekken. Mocht dat lukken, dan krijgt het bedrijf in elk geval weer wat lucht. Maar Jia Yueting, afkomstig uit ‘kolenstad’ Linfen in de provincie Shanxi, zal er nog hard aan moeten trekken om de toekomst van zijn bedrijf definitief veilig te stellen.

Wang Jianlin (1954) is meer dan alleen vastgoedmiljardair en ook meer dan alleen ’s werelds grootste uitbater van bioscopen. China’s rijkste man — hij wisselt op die positie regelmatig stuivertje met Jack Ma van Alibaba — is de entertainmentkoning van de Volksrepubliek. Met een serie agressieve overnames nestelde hij zich afgelopen jaar naast de groten der aarde. Zo kocht hij de Amerikaanse bioscoopketen AMC, lijfde hij filmproducent Legendary Entertainment in en trok hij $ 4 mrd uit voor productiehuis Dick Clarck (bekend van ‘So You Think You Can Dance’).

Junkdreiging

Tot zover niets nieuws onder de zon voor de oud-legerofficier, die zijn geld in eerste instantie verdiende met het uitrollen van zijn Wanda Plaza’s, grote winkelcentra die in vrijwel elke stad van formaat te vinden zijn. Wang probeert door zijn investeringen minder afhankelijk te worden van het vastgoed, maar het is de vraag of dat op tijd komt. De vastgoedpoot van Dalian Wanda, zoals zijn bedrijf volmondig heet, kampt met hoge schulden. S&P verlaagde de kredietstatus van het bedrijf al met twee stappen, slechts nog een niveau boven de gevreesde junkstatus. Pogingen het bedrijf in China terug te brengen naar de beurs zijn vooralsnog zonder succes gebleven.

‘We verbranden geld, nog niet alles is winstgevend’, zei Wang eerder tijdens een conferentie in Hongkong over de transitie van zijn bedrijf. Dan gaat het onder meer om investeringen in entertainment, pretparken, en big data. ‘De economie koelt af, dat is merkbaar in de vastgoedsector. De waarde van onze klantendata is nog steeds enorm, we scheiden vastgoed nu van commercie. En dus investeren we niet meer in nieuwe vastgoedprojecten,’ aldus Wang, die in zijn schaarse vrije tijd het liefst karaoke beoefent.

Op overnamepad

Aan de agressieve overnamestrategie van Wang lijkt dit jaar sowieso een eind te komen. Hij is vooral slachtoffer van de kapitaalrestricties die eind vorig jaar werden ingesteld. Een sterke Amerikaanse dollar en twijfels over de gezondheid van de Chinese economie deden veel vermogende Chinezen besluiten de renminbi’s in te wisselen voor veiliger havens. Aangemoedigd door de overheid, die graag ziet dat Chinese bedrijven een rol spelen op het wereldtoneel, gingen conglomeraten als die van Wang buiten de landsgrenzen op overnamepad.

Diezelfde overheid grijpt in, nu de renminbi te ver dreigt weg te zakken. Acquisities zijn, meer nog dan voorheen, aan strenge voorwaarden onderhevig. Dat moet voorkomen dat er — in de ogen van Peking — te veel wordt betaald voor overzeese overnames, als manier om geld het land uit te krijgen. De aankoop van tv-producent Dick Clark moet, voor zover bekend, nog worden afgerond. Aan Wang de schone taak de autoriteiten te overtuigen, en zijn concern naar rustiger vaarwater te loodsen.