Leo Linders rolde tegen zijn zin het supermarktbedrijf van zijn vader Jan in. En gaf er vervolgens 25 jaar leiding aan. Feminien, filosofisch, afwachtend en succesvol.
'Iemand tot kroonprins maken is zo ongeveer het ergste dat je iemand aan kunt doen', zei Leo Linders in een interview met De Gelderlander. 'Dat is mezelf eigenlijk overkomen.'
Het was vanzelfsprekend dat Leo Linders zijn vader Jan zou opvolgen als topman van supermarktketen Jan Linders. 'Hij heeft dat als een verplichting ervaren', zegt Leo's dochter Ruth Linders. 'Na zijn studietijd wilde hij iets anders gaan doen, maar het was crisis, dus hij ging wat klusjes doen binnen het bedrijf. Zo is hij er toch ingerold.'
Voor iemand die liever een andere afslag had genomen, heeft Linders het lang volgehouden. Na 37 jaar heeft hij vrijdag zijn laatste werkdag bij het familiebedrijf. Onder zijn leiding is Jan Linders uitgegroeid tot een concern met 61 supermarkten in Limburg, Noord-Brabant en Gelderland. Die winkels verkochten vorig jaar voor €457 mln aan groenten, vlees en andere boodschappen.
Leo Linders liet zijn drie kinderen vrij in hun carrièrekeuze. 'Hij heeft wel een keer gezegd dat hij het leuk zou vinden als wij binnen het bedrijf zouden komen werken', vertelt Ruth Linders. 'Maar mijn broers en ik moesten eerst iets buiten de zaak gaan doen. Dat vindt hij beter voor ons, en beter voor het bedrijf.'
Het was dus geen gelopen race toen Ruth Linders een paar jaar geleden liet vallen dat zij een overstap naar Jan Linders wel zag zitten. 'Ik heb er echt mijn best voor moeten doen.' Met succes: ze is nu formulemanager bij de supermarktketen. Haar broers Jonas en Lode werken buiten het bedrijf.
Leo Linders' opvolger komt van buiten de familie. Ferry Moolenschot kwam eind 2013 over van C1000, en promoveerde binnen anderhalf jaar naar de directie van Jan Linders. Hij werd evenmin gebombardeerd tot kroonprins.
'Leo heeft altijd gezegd dat hij niet in het harnas wil sterven, dus ik heb hem op een gegeven moment gevraagd of hij al had nagedacht over zijn opvolger. Mijn idee daarachter was: als dat iemand is bij wie ik niet pas, of van wie ik niet genoeg kan leren, dan heeft hij genoeg tijd om een opvolger voor mij te vinden', zegt Moolenschot. 'Hij heeft de vraag een tijdje voor zich gehouden. Toen bekende Leo dat hij al langer overtuigd was dat hij deze wilde omdraaien naar: wil jij mijn opvolger worden?'
Linders heeft zijn opvolging goed overdacht, zegt Peer Swinkels. De topman van Swinkels Family Brewers, het moederbedrijf van Bavaria, noemt hem klant én zakenvriend. 'We leiden allebei een familiebedrijf en hebben dus dezelfde soort vraagstukken, ook over opvolging. Daarover hebben we onze ervaringen uitgewisseld. Leo is heel nieuwsgierig, soms bijna een beetje filosofisch. Geen alledaagse manager. Dat vind ik wel verfrissend.'
Linders is volgens Moolenschot 'een baas die zich niet als baas gedraagt'. Hij geeft zijn personeel veel vrijheid. Moolenschot: 'Hij luisterde, stelde scherpe vragen en als mijn antwoord hem beviel, gaf hij mij alle vrijheid. Verder kan je hem gerust een feminien leider noemen.'
Haar vader is geen man die continu bevelen uitdeelt, beaamt dochter Ruth. 'Hij geeft veel ruimte. Zo veel, dat ik soms weleens denk: “Kom op, actie!” Maar hij luistert eerst altijd heel goed.'
Zo gedraagt Linders zich ook bij de maandelijkse vergaderingen van Superunie, de inkooporganisatie waarvan Jan Linders sinds 1968 lid is. 'Meestal observeert Leo eerst', zegt directeur Dick Roozen. 'Totdat hij het woord vraagt. Dan eist hij even de aandacht op door heel duidelijk zijn punt te maken.'
In zo'n vergadering moeten niet alleen de argumenten helder zijn. Linders hecht, als afgestudeerd neerlandicus, ook aan correct taalgebruik. 'Hij corrigeert als iemand in de vergadering, of de notulen daarvan, een uitdrukking verkeerd gebruikt', lacht Roozen. 'Altijd met een kwinkslag.'
Dat Linders geen macho-leider is, betekent niet dat hij alles goed vindt. 'Hij heeft een duidelijke visie en is overtuigd van zijn ideeën', zegt Ruth Linders. 'Dan gebeurt het ook zo.'
Een van die overtuigingen is volgens Roozen dat Jan Linders niet geprobeerd heeft zich op prijs te onderscheiden, maar zijn supermarkten heeft neergezet als sterk regionaal. Rundvlees komt van eigen runderen in het Roerdal, asperges komen van de lokale teler.
Linders stelt het doorhakken van knopen graag uit, zegt zijn opvolger Moolenschot. 'Maar uiteindelijk durft hij beslissingen te nemen. Zo liet hij in 2007 een verregaand gemechaniseerd, hypermodern distributiecentrum bouwen. Dat werkte aanvankelijk niet zoals het moest, waardoor de schappen in de winkels leeg raakten. Het bedrijf is toen financieel langs de rand van de afgrond gescheerd.'
Van zulke ervaringen moet je leren, vindt hij. En dus zoekt hij naar mensen die hem aanvullen. Waar Linders de man van de visie was, nam Moolenschot de afgelopen jaren de uitvoering voor zijn rekening.
Haar vader kijkt op een andere manier dan de meeste mensen, zegt Ruth Linders. 'Als het over prijzen gaat, zijn wij bijvoorbeeld snel geneigd te kijken naar de concurrentie. Denk meer vanuit de klant, zegt hij dan. Hij durft anders te zijn, en moedigt ons daarin aan. Het slechtste wat je kan doen, is als alle anderen te zijn.'
Dan mag een bedrijf ook af en toe brutaal zijn. In 2018 verkocht Jan Linders het trappistenbier van Westvleteren, tot woede van de paters. Zij verkopen het bier, meermaals verkozen tot het beste ter wereld, exclusief in hun abdij aan particulieren. Vermoedelijk had Linders via tussenhandelaren een voorraad op de kop getikt.
Een idee van Leo Linders zelf? De supermarktman houdt van lekker eten en drinken. 'Hij heeft het in ieder geval niet tegengehouden', grinnikt Moolenschot.
Nu hij met pensioen gaat, kan Leo Linders alsnog de weg inslaan die hem voor ogen stond voordat hij kroonprins werd. Zijn naasten vermoeden dat hij meer literatuur gaat lezen. Ook bezoekt hij met zijn vrouw graag musea en galeries.
Verder gaat Linders opnieuw studeren. Geen MBA of commissarissencursus, maar oude liefdes: Grieks en Latijn, mogelijk gevolgd door klassiek Arabisch.
