Toen fotograaf David Hup ging hiken in de Karpaten in Roemenië, hoopte hij vurig een beer in het wild te zien. ‘Ik kon bijna niet geloven dat op twee uur vliegen van Nederland zo’n zesduizend bruine beren leven. Dat is meer dan de helft van de Europese populatie.’

Maar na twee weken rondtrekken door de bergen had Hup nog geen beer gezien. ‘Toen ben ik op internet meer informatie over de beren gaan zoeken’, vertelt hij. ‘Ik zag foto’s van een beer die op een camping naar eten zocht, en ik besefte dat er een verhaal zit in de Roemeense beren. Er viel veel meer over te vertellen dan ik dacht.’

Wat Hup vooral interesseert is de complexe relatie tussen mens en beer. ‘In Roemenië is de beer een nationaal beest, alleen al omdat het er zoveel zijn. Beren zijn al eeuwenlang een belangrijk onderdeel van de Roemeense cultuur.’

Hup fotografeerde bij traditionele winterfestivals in Transsylvanië, waarbij honderden mensen zich hullen in berenvellen, compleet met kop en klauwen. In de laatste dagen van december dansen zij de Ursul, om de aarde te zuiveren en boze geesten te verjagen.

‘Het is een heel oude traditie, waarbij de beren geëerd worden, maar de dieren die ervoor worden gebruikt, zijn wel dood. Dat is best tegenstrijdig’, zegt Hup.

In de vijf jaar dat hij zich verdiepte in de Roemeense beren, stuitte hij voortdurend op zulke tegenstellingen. Roemenen houden van hun beren, maar de leefgebieden van de dieren worden kleiner, doordat de oerbossen plaats moeten maken voor menselijke activiteiten.

Het gevolg is dat beren en mensen elkaar steeds vaker tegenkomen. Beren trekken de steden en dorpen in, op zoek naar eten, dat ze in de natuur steeds moeilijker kunnen vinden. ‘De beren zoeken eten in vuilnisbakken. Als ze zulke plekken hebben ontdekt, komen ze er avond na avond terug.’

Tenminste, meestal. Hup merkte dat het toch nog best moeilijk was om foeragerende beren te fotograferen. ‘Op een plek waar vaak een beer kwam, heb ik wel twee weken gezeten voor ik hem kon fotograferen. Het beest liep iedere avond net een ander blokje om.’

Dat de beren in bewoond gebied rondscharrelen, is niet zonder gevaar voor de omwonenden. Er vallen soms gewonden, als een beer de aanval kiest. Het blijven immers wilde dieren. ‘Je hebt mensen die het vervelend vinden dat de beren in de stad komen’, vertelt Hup. ‘Anderen zitten er minder mee. Ik heb gezien hoe een beer in een prullenbak naar eten zocht en een man zijn auto op nog geen drie meter van het dier parkeerde. Hij stapte gewoon uit en liep zijn huis binnen.’

Extra vuilnis

Dat de beren vuilnisbakken afschuimen, heeft iets tragisch. Het strookt niet met de mythische kwaliteiten die het dier in de Roemeense folklore worden toegedicht. Hup vertelt over campings waar toeristen komen met de verwachting dat ze wilde beren zullen zien. ‘Op sommige van die campings wordt extra veel vuilnis neergelegd, om de dieren te lokken.’

Hij kent ook de verhalen over automobilisten die beren zien en ze dan worst voeren door het raampje van de auto. ‘Ze zijn heel trots op de beren, maar er zit iets dubbels in hun omgang met de dieren.’

Hup, die in 2022 de Zilveren Camera won met een foto van een wolf die ogenschijnlijk doodgemoedereerd tussen de dagjesmensen op de Hoge Veluwe loopt, reisde zes keer naar Roemenië om een fotoserie over de beren daar te maken.

Net als zijn eerdere foto’s niet alleen over de wolf gingen, gaat ‘A Bear in the Backyard’ over meer dan alleen de Roemeense beren. Hup: ‘Ik zie de beren als een metafoor voor onze absurde omgang met wilde dieren.’

Meer zien

De fototentoonstelling A Bear in the Backyard, van David Hup, is tot en met 15 april te zien in de Amsterdamse kunstruimte Atelier K84.

Dit artikel is gemaakt door de redactie van FD Persoonlijk. Lees al onze verhalen op fd.nl/persoonlijk.