Het gaat nóg langer duren voor in Nederland 5G, het nieuwe, snellere mobiele internet, van de grond komt. De veiling van de belangrijkste 5G-frequenties had dit voorjaar moeten plaatsvinden, maar die wordt zeer waarschijnlijk uitgesteld tot volgend jaar. Op zijn vroegst kunnen consumenten en bedrijven vanaf eind 2023 de nieuwe technologie gebruiken, maar in de telecomsector houdt men al rekening met nog meer vertraging.

Providers bieden al zo'n twee jaar 5G-internet aan, maar dat gaat via een lage frequentieband. Op die band is er voor klanten weinig verschil te merken ten opzichte van 4G-verbindingen. De échte 5G-beleving moet komen van de hogere frequenties rond 3,5 gigahertz (GHz); daar kunnen meer data sneller worden verstuurd. Vooral voor de bedrijven is dat naar verwachting interessant. Het wordt dan aantrekkelijker en gemakkelijker om processen te automatiseren.

In veel andere landen is de 3,5 GHz-band al geveild en in gebruik, maar in Nederland zit een satellietdienst in de weg die de hoge frequenties al jaren gebruikt voor het opvangen en doorgeven van noodsignalen van scheepsverkeer uit een groot deel van de wereld. De rechtbank in Rotterdam bepaalde vorig jaar dat het ministerie van Economische Zaken (EZ) — dat over de verdeling van de frequenties gaat — die belangrijke dienst niet zomaar van de beoogde 5G-band mag gooien.

Ruimte op de echte 5G-band delen

Een commissie die door EZ was ingeschakeld om een oplossing te bedenken kwam vorige week met het advies om een stuk van de 5G-band tijdelijk te blijven reserveren voor de nooddienst. Inmarsat, het Britse bedrijf dat de dienst verzorgt, is bezig de satellieten van het Friese Burum te verhuizen naar Griekenland en gaat er voorzichtig vanuit dat dat voor eind volgend jaar moet zijn gelukt. Tot die verhuizing een feit is moeten de telecomproviders — waarschijnlijk gaan KPN, T-Mobile en Vodafone op de frequenties bieden — dan ruimte op de band inleveren.

In de telecomsector overheerst opluchting dat er in elk geval een uitweg uit de patstelling lijkt. Maar betrokkenen wijzen er wel op dat er onzekerheid blijft over de vraag wanneer de providers welke stukken van de frequentieband kunnen gebruiken. En dat zal de opbrengst van de frequentieveiling voor de overheid drukken, klinkt het daar. De veiling van de 4G-frequenties leverde de overheid in 2012 €3,8 mrd op.

De grote vraag blijft of Inmarsat inderdaad eind volgend jaar de nooddienst vanuit Griekenland operationeel kan hebben. Het bedrijf heeft van dat land de toezegging nodig dat het een beschermde status op de frequentieband krijgt en dat er geen risico is dat de satellieten daar al snel ook weer weg zouden moeten. Die toezegging is er nog niet.

De commissie, die werd geleid door voormalig Philips-president Hans de Jong, gaat er nu nog vanuit dat de providers vanaf 1 december 2023 de 3,5 GHz-band kunnen gebruiken en dat ze die maar een maand met de satellieten van Inmarsat hoeven delen. Maar rondvraag leert dat de providers al incalculeren dat die periode wel langer zal duren.

In andere landen al volop eigen netwerken

Het nieuwe uitstel en de aanvankelijke beperkingen op de frequentieband lijken vooral een tegenslag voor Nederlandse bedrijven. Voor consumenten heeft nog sneller internet op de mobiele telefoon nog niet veel meerwaarde. 4G voldoet prima. Maar bij bedrijven zou de nieuwe frequentieband automatisering een duw in de rug moeten geven.

Omdat op de 3,5 GHz-band meer data sneller worden verstuurd en ontvangen, worden machines mobiel: die hoeven niet meer vast te zitten aan een kabel of glasvezeldraad. Wifi is voor hele complexe processen te instabiel. Bovendien wordt het mogelijk per bedrijf of locatie een apart bedrijfsnetwerk te bouwen, dat is afgezonderd van de rest van het internetverkeer.

Een groep grote Nederlandse ondernemingen waaronder Schiphol en KLM schreef twee jaar geleden al een boze brief aan het kabinet over de vertraagde uitrol van 5G in Nederland. Verschillende luchthavens in andere landen hebben al een eigen bedrijfsnetwerk op de 5G-frequentie.

'We lopen in Nederland hartstikke achter met private netwerken', zegt Koen Mioulet die een werkgroep voorzit van grote Nederlandse bedrijven voor wie mobiele netwerken van kritisch belang zijn voor hun bedrijfsprocessen. Hij wijst naar Duitsland waar de 3,5 GHz-band al twee jaar geleden in gebruik is genomen. Grote bedrijven als Bosch, Siemens en de auto-bouwers hebben daarop in hun fabrieken eigen netwerken gebouwd. 'Onze industrie zit al een paar jaar op zijn handen.'

Aanvullingen en verbeteringen:

Een eerdere versie van dit artikel noemde Inmarsat abusievelijk een Frans bedrijf.