Leidinggeven is altijd balanceren tussen duwen en loslaten. Moet je mensen aansporen met doelen? Afspraken onder de neus duwen en ze herinneren aan het beoogde resultaat? Of moet je iemand juist meer vrijlaten: zijn of haar interne motivatie prikkelen en het vertrouwen geven om zelf fouten te maken? Leidinggeven is weten wanneer je energie moet geven en wanneer je voor ontspanning moet zorgen. Het is een van de moeilijkste dingen die er zijn. Elke ouder kan erover meepraten. Als je een kind te veel pusht, duw je het over de rand, als je het te veel loslaat, gebeurt er niets.

Er bestaat een experiment waarbij wetenschappers mensen die nog nooit getennist hadden, twee maanden gaven om het spel onder de knie te krijgen. Ze werden in twee groepen verdeeld. De ene groep kreeg normaal tennisles van echte tennisleraren. De proefpersonen uit deze groep werden de baan opgestuurd en leerden hoe ze de forehand en backhand moesten slaan. Elke dag kregen ze instructies van hun leraren en zo moesten ze in twee maanden klaargestoomd worden.

De andere groep mocht ook met een racket in de hand de tennisbaan op. Maar deze proefpersonen kregen geen instructies van tennisleraren. Ze moesten naar beelden kijken van professionele tennisspelers in hun allerbeste doen. De groepsleden kregen te horen dat ze figuranten zouden zijn in een film waarin ze moesten doen alsof ze tennisten. Ze hoefden het spel niet echt onder de knie te krijgen, het moest er gewoon uitzien alsof ze precies wisten wat ze deden. Ze oefenden op de vorm, de houding, de lichaamstaal, de uitdrukkingen van professionele spelers. Het maakt niet uit waar ze de bal sloegen, zolang het er maar goed uitzag.

Na twee maanden lieten ze deze twee groepen tegen elkaar spelen. En wat bleek? De groep die was verteld dat het een film betrof, won met gemak van de eerste groep die zo hard geïnstrueerd was. De winnende proefpersonen hadden de ander nagedaan. Ze hadden elk detail van de tennisbeweging nagebootst, ook de dingen die je nooit kunt uitleggen. In plaats van instructies te volgen, leerden ze door (vaak) onbewust signalen op te vangen.

Voor mij laat het vooral zien dat je blijkbaar heel goed twee dingen tegelijkertijd kunt realiseren: de beste worden zonder te hard te duwen. Mensen net genoeg vrijlaten zodat ze iets leren, op een manier die je nooit helemaal met aanwijzingen kunt overdragen.

Leiderschap komt eigenlijk neer op het ontwerpen van situaties waarin mensen zich het goede eigen maken.