'Houd uw huisvuil en/of bedrijfsafval zo veel mogelijk binnen tijdens de stakingsweek', meldt de gemeente Amsterdam op haar website. Desalniettemin hoopt het vuil zich in de hoofdstad op en waait het de grachten in. Ook in Utrecht moeten de stedelingen zich door het opgehoopte afval worstelen. De stakers eisen een loonstijging van 1,5%. Zij zijn het meest zichtbare deel van estafetteacties die de Abvakabo uitvoert voor meer loon voor de gemeenteambtenaren. Voor de laagstbetaalden gaat het om een kleine euro 20 netto per maand extra.

De vuilnisophalers en de andere gemeente-collega's zien de financiële crisis als iets wat hen niet persoonlijk raakt, wat zich ergens onzichtbaar afspeelt in dealingrooms van banken, in Zuid-Europa en in EU-centrum Brussel. Wat zegt hun de naam van Jean-Claude Trichet, de fragiele Fransman die de Europese Centrale Bank (ECB) leidt en in het financiële drama één van de hoofdrolspelers is. En wat zou het ook, er lijkt immers weinig aan de hand. De pinautomaat braakt nog gewoon biljetten uit.

'Eerst geld, dan schoonmaken', zeggen de vuilnismannen en het lijkt ook niet veel, minimaal euro 20 erbij. Maar voor de overheid, in dit geval de gemeenten, gaat het om euro 130 mln extra uitgaven in twee jaar tijd. Dat wordt al serieuzer.

De urgentie van beleggerswantrouwen tegen slecht sluitende overheidscijfers overal in Europa gaat echter aan de reinigingswerkers voorbij. De ambtenaren vragen zich alleen af of Griekenland goedkoper wordt als vakantieland. Verder is de algemene indruk dat de zuiderlingen hebben gesjoemeld met de cijfers en dat wij ze op de been mogen houden. 'Ze gaan op hun 53ste met pensioen', klinkt het smalend aan de Nederlandse borreltafel. 'Dat kan toch niet goed gaan.' Veel begrip is er niet voor landen die als vakantieland op goodwill mogen rekenen, maar weinig reputatie genieten als het op financiën aankomt.

In Nederland wordt indien nodig bezuinigt, maar een gevoel van urgentie ontbreekt nu. FNV eist 1,25% loonsverhoging voor zijn leden. Vergelijk dat eens met het loonoffer van 3% waarmee de vakbond akkoord ging om de recessie in de jaren tachtig te boven te komen. Intussen maken de forse bezuinigingsplannen in de verkiezingsprogramma's van de diverse partijen duidelijk dat bij de politici het licht is aangegaan, al is het de vraag of Den Haag ten volle begrijpt wat de portee van de crisis is.

In het weekeinde van 8 en 9 mei is een mondiale financiële meltdown nog net voorkomen door regeringsleiders als de Duitse bondskanselier Angela Merkel, de Franse president Nicolas Sarkozy en op de achtergrond de Amerikaanse president Barack Obama. Dat realiseert Den Haag zich misschien, maar het grote publiek zeker niet. Voor het debacle met de IJslandse spaarbank Icesave of de overname van ABN Amro werd president Nout Wellink van de Nederlandsche Bank (DNB) naar Pauw & Witteman of Buitenhof geroepen om uitleg te geven.

Maar dat de handel in Europese obligaties vrijdag 7 mei nagenoeg volledig stilvalt, ontgaat velen, evenals de mogelijke effecten: een acute liquiditeitscrisis voor bijna alle eurolanden omdat lenen op de kapitaalmarkten op dat moment onmogelijk is. Het scheelde niet veel of daardoor zouden ambtenarensalarissen niet meer uitbetaald kunnen worden. Een implosie van het systeem is voorkomen, maar uiteindelijk haalt alleen het ongekende steunpakket van euro 750 mrd als resultaat van het bewuste weekeinde het nieuws.

'Het groeide uit tot een giftige cocktail van banken- en landencrises', zegt DNB-president Nout Wellink ongekend heftig als hij deze week op zijn kamer aan het Frederiksplein in Amsterdam terugkijkt op het steunpakket. 'De meest giftige cocktail die ik ooit heb gezien. Het was een potentiële herhaling van de kredietcrisis en mogelijk erger dan na de val van de Amerikaanse zakenbank Lehman.' Brussel werd dat weekeinde eindelijk wakker geschud en kwam voor zijn doen ongekend snel tot zaken.

Op vrijdag begint het allemaal. Het is in de Belgische hoofdstad nog niet te merken dat de financiële wereld op dat moment op haar grondvesten schudt. Het beraad trekt zelfs minder pers dan gebruikelijke EU-toppen. Er hangt een beetje een feestelijke sfeer in het Justus Lipsius-kantoor, het vergadergebouw. Dat komt door de voorbereidingen voor de aanstaande viering van de Dag van Europa. De gebruikelijke stapels stickers, folders en gratis paraplu's liggen nog net niet klaar, maar uit alles blijkt dat Europa morgen zijn zestigjarige bestaan viert.

Bij de binnenkomst van de regeringsleiders is Merkel nog korter van stof dan normaal. De zorgelijk kijkende regeringsleider steekt bij binnenkomst een verhaal af over Griekenland, een strengere begrotingsmoraal en loopt weg. De bondskanselier heeft dan eerder getelefoneerd met Obama. De Amerikaanse president uit zijn bezorgdheid en suggereert dat de VS de eurozone in het uiterste geval zouden kunnen helpen. Om 20.30 uur begint de vergadering van de regeringsleiders, anderhalf uur te laat.

ECB-president Trichet heeft van alle aanwezigen de beste en actueelste blik op de rampzalige situatie op de markten. Hij neemt om halfnegen als eerste spreker van de vergadering het woord en wijst erop dat er zich een systeemcrisis aan het ontvouwen is. De handel in landenleningen is krakend tot stilstand gekomen. Met behulp van een stapel grafieken toont Trichet de regeringsleiders dat de eurozone uiteenvalt. Voor de EU-ministers van financiën zijn verhalen over de markten gesneden koek, maar hier zitten regeringsleiders van de eurozone, generalisten bij uitstek. Ze blijken amper zicht te hebben op de rampzalige situatie op de markten. Na Trichets college houdt de voorzitter van de Europese Commissie, José Barroso, een uiterst somber verhaal. Zijn boodschap en die van Trichet komen aan.

De urgentie is de vergadering inmiddels duidelijk, maar het momentum om een glasheldere en daadkrachtige verklaring uit te geven, gaat onbenut voorbij. Dat komt doordat Frankrijk en Duitsland botsen over de rol van de ECB. Sarkozy vindt dat de ECB leningen van landen in crisis moet opkopen. Maar die ongekende actie is voor Duitsland onacceptabel. Nederland steunt de Duitsers. De vergadering loopt uit op een zeer onbevredigend onbeslist, met een vervolg op zondag. Na afloop neemt Sarkozy nog even de tijd om het bereikte resultaat aan de pers toe te lichten. Merkel duikt snel haar zwarte dienst-Audi in. Premier Jan Peter Balkenende, die jarig is en daarom slingertjes heeft aan een raam van zijn auto straalt somberheid en bezorgdheid uit.

Zondag gaan de ministers van financiën het opnieuw proberen, want er moet een geloofwaardig reddingsplan op tafel liggen voordat de markten op maandag weer opengaan. Bij een mislukking zijn de gevolgen niet te overzien, met imploderende markten en rentes die alleen in ontwikkelingslanden voorkomen.

Het overleg begint zondag opnieuw te laat in deze hal, waar nog plastic bekers rondslingeren van de open dag voor de burgers. De Britse staatskasminister Alistair Darling bederft al direct de stemming door te vertellen dat Londen niet meebetaalt aan een noodfonds voor de euro. Minister Jan Kees de Jager is strijdvaardig. 'In ruil voor steun moeten landen laten zien dat ze tot op het bot snijden.'

In en rond de vergaderzaal ontspint zich een zenuwenspel, met drama. Een ambulance moet de Duitse minister van financiën Wolfgang Schäuble plotseling afvoeren naar het hospitaal, vanwege een allergische reactie op antibiotica. Zijn collega van binnenlandse zaken, Thomas de Maizière, krijgt opdracht stante pede vanuit Berlijn naar Brussel te vliegen. Ondanks vulkaanas haast de Duitser zich naar Brussel en stort zich in de vergadering, die tot zijn komst opgeschort is. Voor hervatting van de vergadering - uiteindelijk pas om halftien 's avonds - is er nog koortsachtig overleg in de wandelgangen. Er is onenigheid over twee cruciale punten. De Europese Commissie stelt voor zelf naar de kapitaalmarkt te gaan en dat geld vervolgens uit te lenen aan landen met financieringsproblemen. Nederland en Groot-Brittannië zien daar niets in. 'Geen blanco cheque', maakt De Jager duidelijk. Brussel zo'n grote rol geven, betekent het voorzichtig begin van een Europees Monetair Fonds en 'euro-obligaties'. Daar wil hij niets van weten.

In de wandelgangen klinken getallen over hoeveel geld er naar het stabilisatiemechanisme moet gaan. Ondanks de toezegging van het IMF zijn bijdrage fors te willen verhogen tot de helft van de EU-bijdrage, laat een oplossing op zich wachten. Na middernacht ontstaat het gevoel dat de EU-ministers van financiën niet veel tijd meer rest zo vlak voor de opening van de cruciale beurs in Tokio, om 2.00 uur. 'Het gaat niet goed', zegt een diplomaat zenuwachtig. Obama belt opnieuw met Merkel.

Even voor twee uur is het dan toch zover. De Maizière geeft zijn verzet tegen garanties op. Er is een slotverklaring. De Jager, die een flesje cola leegdrinkt, verdedigt zijn akkoord. 'Het vertrouwen in de eurozone was heel erg hard aan het wegzakken. Er waren vrijdag signalen van grote instabiliteit, niet alleen richting Zuid-Europa, maar richting de hele eurozone en ook daarbuiten.' De tentakels van het financiële web strekken zich van Brussel over de hele wereld uit. In Tokio zet de Japanse centrale bank kredietlijnen open, samen met de collega's van de Amerikaanse Fed. Dat doen ook Zwitserland en Canada. Fed-voorzitter Ben Bernanke en minister Timothy Geithner houden Obama continu op de hoogte.

In de slotverklaring die nacht in Brussel wordt duidelijk dat er een ongekend hulppakket tot stand is gekomen. Vanuit de EU en het IMF komt euro 750 mrd beschikbaar. Nederland claimt zelfs de bedenker te zijn van het besluit de kapitaalmarkt op te gaan met een speciaal financieel vehikel, waarvan de lidstaten aandeelhouder zijn en de Commissie het beheer voert. Een absoluut novum is dat de ECB de markt op gaat om als een soort stofzuiger staatsobligaties op te kopen.

Als in Europa een paar uur later de financiële markten opengaan, heerst euforie. De aandelenkoersen schieten omhoog, vooral die van de banken. De rentes van de probleemlanden en met name Griekenland duiken omlaag. In landenleningen wordt weer gehandeld. Later in de week ebt de roes weg, maar een liquiditeitscrisis is bezworen. Nederland kan euro 2,4 mrd lenen en Portugal haalt een miljard op. De rust heeft wel een prijs. Om niet in een Griekse situatie verzeild te raken, maakt Portugal stevige bezuinigingen bekend. De ambtenarensalarissen gaan omlaag. Ook Spanje kondigt bezuinigingen aan. En wat nooit gebeurt, is dat Obama en de Chinese premier Wen Jiabao zich met de EU-begrotingsperikelen bemoeien. Telefonisch manen ze Europa tot bezuinigingen.

Of het grote publiek die accepteert, is de vraag. De rellen in Griekenland, met drie doden, maken duidelijk dat de politiek er een zware dobber aan heeft dit alles uit te leggen. Veel Griekse burgers vinden dat hen geen blaam treft omdat in hun ogen de crisis te wijten is aan buitenlandse banken. Om in dit klimaat medestanders te vinden voor jarenlang bezuinigen, lijkt voor de Griekse politiek een bijna onmogelijke opgave. Dat zal in Portugal en Spanje niet anders zijn. Ook Nederland zal eraan moeten geloven, want de huidige smetteloze internationale financiële reputatie staat op het spel. In Amsterdam en Utrecht kunnen de stakende reinigingsambtenaren nog steeds hun salaris uit de geldautomaat halen. Er lijkt niets aan de hand. Politiek Den Haag zal echter moeten uitleggen dat dat geen automatisch gegeven is.